Owocówka jabłkóweczka – występowanie i opis szkodnika
Gatunek pospolicie i corocznie występujący w sadach jabłoniowych. Osobniki dorosłe są niewielkimi motylami o długości 8-9 mm i rozpiętości skrzydeł 16 mm u samców i 20 mm u samic. Pierwsza para skrzydeł jest brunatno popielata z brązowo złocistą plamką w narożu. U samców dodatkowo występuje czarny pasek. Druga para skrzydeł jest jasnobrązowa. Jaja są prawie płaskie, okrągłe, półprzezroczyste. Larwy początkowo kremowe zmieniają się z wiekiem na różowe z czarną częścią głowową. Poczwarki brązowe o długości 8-9 mm.
Owocówka jabłkóweczka – cykl rozwojowy i żerowanie
Zimują gąsienice w kokonach zlokalizowanych w spękaniach kory i palików w sadzie ale także w skrzynkach i skrzyniach w przechowalniach owoców. Do przpoczwarczenia dochodzi zwykle od połowy kwietnia i na początku maju. Około 20 maja rozpoczyna się wylot motyli I pokolenia i trwa do 50 dni, maksymalny pik obserwowany jest około 20 czerwca. Motyle latają po zmierzchu i składają jaja, pojedynczo na powierzchni skórki zawiązków dopiero przy temperaturze powyżej 15°C (czerwiec-lipiec). Płodność samic wynosi od 30 do 160 jaj (pokolenie wiosenne składa więcej jaj niż letnie). Gąsienice lęgną się w optymalnych warunkach po 6-8 dniach w gorszych po maksymalnie 3 tygodniach. Te wylęgające się wcześniej dają początek II pokoleniu, natomiast te z późniejszego wylęgu schodzą na zimowanie. W II połowie lipca i w sierpniu następuje składanie jaj II pokolenia. Po wylęgu (lipiec, sierpień) wędrują przez pewien czas po powierzchni owocu po czym wgryzają się do ich wnętrza Gąsienica I pokolenia żeruje wewnątrz owocu 3-6 tygodni (od początku czerwca aż do zbiorów) a II pokolenia od końca lipca aż do października. Wygryzają one kanalik do wnętrza komory nasiennej gdzie wyjadają nasiona. Z otworu wejściowego wydostają się na zewnątrz brunatne odchody. Dorosłe wychodzą otworem zlokalizowanym po drugiej stronie owocu. Opuszczają się po przędzy na konary lub pnie, gdzie zapowijają się i zimują. Spadki temperatury zimą poniżej –25°C mogą powodować istotną śmiertelność szkodnika.
Objawy żerowania szkodnika
W zależności od rejonu oraz sytuacji w ubiegłym roku i aktualnie prowadzonej ochrony można obserwować nawet kilku procentowe straty w plonie owoców. Szkodliwe są gąsienice uszkadzające zawiązki i dojrzałe owoce powodując ich robaczywienie. Uszkodzone zawiązki opadają już w lipcu, natomiast zasiedlone dojrzałe owoce tracą wartość handlową lub opadają we wrześniu.
Sposób przeprowadzania lustracji i progi zagrożenia
W ochronie chemicznej ważny jest monitoring szkodnika:
| Termin obserwacji | Sposób obserwacji | Wartość progu zagrożenia |
| Poł. maja – poł. czerwca | Odłowy do pułapek feromonowych, obserwacje co 2 dni (liczyć i usuwać motyle) | Więcej niż 5 motyli odłowionych w ciągu doby przez 4 kolejne dni |
| Czerwiec – sierpień | Na losowo wybranych 25 drzewach przejrzeć po 20 zawiązków | 10 świeżych wgryzów lub jaj na 500 zawiązków |
| W lipcu | Na 5 wybranych drzewach umieścić opaski z papieru falistego | Obecność licznych gąsienic wskazuje na szczegółowe obserwacje w kolejnym sezonie |
| Podczas zbiorów | Przejrzeć 1000 owoców | Wysoka liczba zasiedlonych owoców wskazuje na konieczność szczegółowych obserwacji w kolejnym sezonie |
Profilaktyka i zwalczanie
Decyzję o rozpoczęciu zwalczania chemicznego podjąć na podstawie obserwacji prowadzonych w sadzie. Dogodne terminy przeprowadzenia zabiegu to intensywny lot motyli składających jaja lub stadium czarnej główki. Dobór środków wg. aktualnego programu ochrony roślin, z uwzględnieniem okresów karencji i prewencji !
