Jedna z najpowszechniej występujących chorób systemu korzeniowego roślin zarówno zielnych jak i drzewiastych. Zakres roślin na których została odnotowana obejmuje około 200 gatunków. Guzy rozwijające się na częściach podziemnych (korzeniach i szyjce korzeniowej) powodują zakłócenia w pobieraniu wody i składników pokarmowych. Szczególnego znaczenia nabiera w szkółkach drzew owocowych. Materiał z wyraźnymi naroślami wg przepisów prawa polskiego nie jest dopuszczany do obrotu i powinien być zniszczony.
Guzowatość korzeni – przyczyna
Sprawcą choroby jest Rhizobium radiobacter (dawniej Agrobacterium tumefaciens) gramujemna tlenowa pałeczka. Główna szkodliwość bakterii związana jest z obecnością w jej genomie plazmidu kodującego syntezę opin, cytokinin i auksyn. Uaktywnienie tych fitohormonów powoduje nadmierny podział (hiperplazjię) i przerost (hipertrofię) zainfekowanych komórek, co widoczne jest w postaci guzów.
Guzowatość korzeni – objawy
W zasadzie narośle tworzą się na wszystkich częściach systemu korzeniowego. W zależności od gatunku rośliny porażonej wielkość guzów może się wahać od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Najmłodsze narośle są kuliste, gładkie, jasnokremowej barwy. Z czasem guzy drewnieją a ich powierzchnia staje się chropowata. Zmienia się również ich kształt na bardziej nieregularny i barwa na ciemnobrunatną lub nawet czarną. Większość guzów pod koniec sezonu wegetacyjnego rozpada się, inne pozostają by powiększać swoją objętość.
Warunki rozwoju choroby
Na nowe stanowiska bakteria może zostać zawleczona wraz z materiałem nasadzeniowym. Źródłem Rhizobium radiobacter są więc guzy rozwijające się na powierzchni korzeni roślin. Natomiast w glebie komórki bakteryjne rozprzestrzeniają się wraz z roztworem glebowym a także na narzędziach uprawnych. Do infekcji roślin dochodzi w miejscach uszkodzeń, powstających podczas zabiegów pielęgnacyjnych czy też w wyniku żerowania szkodników glebowych. Okres zimowy bakteria przeżywa w glebie jako saprotrof pozostając na martwej materii organicznej lub na zasiedlonych korzenie innych roślin żywicielskich.
Termin zabiegów ochronnych
Podstawą ograniczania występowania Rhizobium radiobacter jest profilaktyka. Przystępując do zakładania sadu należy zwrócić uwagę na zdrowotność korzeni materiału nasadzeniowego. Rozwój bakterii można zahamować także poprzez utrzymanie lekko kwaśnego odczynu gleby pH <6,0.
