Choroba powszechnie występująca w rejonach uprawy gatunków z rodz. Pyrus na całym świecie. W Polsce znana już od dawna w uprawie grusz. Nasilenie choroby jest zależne od kilku czynników, głównie warunków pogody w trakcie sezonu wegetacyjnego, obecności inokulum i podatności odmiany. Ze względu na mniejszą skalę upraw gruszy w Polsce, parch gruszy uznawany jest za mniej szkodliwy niż parch jabłoni.
Parch gruszy – przyczyna
Sprawcą choroby jest grzyb Venturia pirina, należący do workowców. Wynikiem rozmnażania płciowego są pseudotecja formowane w obrębie saprotroficznej grzybni nafporażonych opadłych liściach. Wewnątrz nich rozwijają się worki z dwukomórkowymi zarodnikami workowymi. Zarodniki konidialne – forma rozmnażania pasożytniczego grzyba, pojawiają się w obrębie plam na liściach, owocach i pędach. Są jednokomórkowe, wrzecionowate lub gruszkowate.
Parch gruszy – objawy
Pierwsze objawy pojawiają się na spodniej stronie liści, zwykle wzdłuż nerwu głównego. Początkowo są oliwkowe i szybko ciemnieją, pokrywając się ciemnym nalotem trzonków i zarodników konidialnych. Tkanka roślinna w obrębie plam ulega skorkowaceniu i zamiera. Silnie porażone liście żółkną, zasychają i opadają. Na zawiązkach rozwijają się objawy podobne do tych na liściach. Skórka w obrębie plam szybko korkowacieje, a owoce mają zdeformowany kształt. W wyniku silnego porażenia owoce pękają, gniją, zasiedlone przez inne patogeny i opadają. Najbardziej charakterystycznym objawem są chropowate łuszczące się zrakowacenia rozwijające się na pędach. Infekowane są młode niezdrewniałe pędy, na których pojawiają się szaro oliwkowe plamy. Skórka w obrębie plam zamiera i przybiera rdzawobrunatną barwę. Następnie w wyniku rozrastania się grzybni pod skórką, dochodzi do jej spękania i ukazania ciemnych skupisk trzonków i zarodników konidialnych. Na skutek uaktywnienia kalusa dochodzi do rozerwania i powstania ww. zrakowaceń. Czasami można obserwować także zamieranie pąków. Jest ono wynikiem rozwijającej między łuskami, tuż pod kutikulą grzybni, uwidaczniającej się dopiero w następnym roku.
Warunki rozwoju choroby
Patogen zimuje w postaci saprotroficznej grzybni na opadłych porażonych liściach bądź w porażonych pąkach. Infekcji pierwotnych dokonują wiosną zarodniki konidialne z pąków lub uwalniające się nieco później zarodniki workowe z pseudotecjów. Uwolnienie i rozprzestrzenianie obydwu typów zarodników jest stymulowane wysoką wilgotnością (zwilżeniem porażonych liści bądź pędów). Zwykle zachodzi przy temperaturze 17-21°C i co najmniej 7-12-godzinnym zwilżeniu. Pierwsze objawy obserwowane są po 8-14 dniach od infekcji. W trakcie sezonu wegetacyjnego patogen rozprzestrzenia się za pomocą licznie wytwarzanych zarodników konidialnych.
Terminy zabiegów ochronnych
Ochrona gruszy przed parchem gruszy polega na w znacznej mierze zależy od podatności odmiany. Jednym z zabiegów ograniczających występowanie choroby jest wycinanie porażonych pędów. Zabiegi chemiczne tak jak w przypadku parcha jabłoni są niezbędne i wykazują najlepsze efekty. Konieczny jest program zapobiegawczy ograniczający infekcje pierwotne począwszy od wczesnej wiosny. Opryskiwanie zaleca się wykonywać co 7-10 dni w zależności od częstości i intensywności opadów. Duże znaczenie w walce z patogenem odgrywają preparaty systemiczne, zwłaszcza jeśli chodzi o wyniszczenie grzybni zasiedlającej pąki. Do pierwszych zabiegów mogą być użyte preparaty anilinopirymidynowe, strobilurynowe, ditiokarbaminianowe i ftalimidowe. W programie ochrony warto także ująć preparaty zawierające inhibitory biosyntezy ergosterolu w mieszaninie z preparatami zapobiegawczymi. Dobór środków należy zastosować zgodnie z aktualnym programem ochrony roślin sadowniczych.
