Mszyca jabłoniowo-babkowa – opis i występowanie szkodnika
Jest to gatunek pospolicie występujący w całej Polsce i jednocześnie zaliczony do najgroźniejszych. Porazik należy do mszyc dwudomowych. Wczesną wiosną zasiedla jabłonie, a latem rośliny z rodzaju Plantago m.in. babkę lancetowatą. W rozwoju tego gatunku występują zróżnicowane pod względem wyglądu formy. Założycielki rodu są ciemnoszare lub zielonoszare, gruszkowatego kształtu i osiągają około 3 mm. Bezskrzydłe dzieworódki są owalne, silnie uwypuklone, ciemno popielate lub beżowe o długości ok. 2,5 mm. Ich ciała pokrywa intensywny nalot woskowy. Natomiast uskrzydlone migrantki są brunatne z czarnymi syfonami i osiągają długość około 2 mm. Podobnej wielkości są samice amfigoniczne, odróżnia je jedynie cytrynowożółta barwa ciała. Samce pojawiające się w październiku są brązowo czarne, smukłe o długości około 1,8 mm. Młode larwy są różowe, jaja czarne, błyszczące i owalne, składane pojedynczo na powierzchni kory.
Mszyca jabłoniowo-babkowa – cykl rozwojowy
Szkodnik zimuje w postaci jaj, na młodych pędach w pobliżu pąków liściowych. Uskrzydlone samice pokolenia płciowego składają od 4 do 6 jaj. Wiosną, na przełomie marca i kwietnia wylęgają się z nich larwy. Po 2-4 tygodniach pojawiają się założycielki rodu rodzące do 180 larw. Dzieworódki pierwszych pokoleń wydają na świat do 230 a dalszych pokoleń do 100 larw. Uskrzydlone migrantki przelatujące na babkę lancetowatą rodzą do 22 larw dających początek kolejnym 7 pokoleniom. W połowie października z powrotem przelatują na jabłoń gdzie rodzą do 14 larw spośród których rozwijają się samice amfigeniczne (płodne, zdolne do składani jaj po wcześniejszym zapłodnieniu). W trakcie jednego sezonu wegetacyjnego na jabłoni może rozwinąć się 6 – 8 pokoleń mszycy jabłoniowo-babkowej.
Mszyca jabłoniowo-babkowa – objawy żerowania szkodnika
Gatunek ten zasiedla najmłodsze tkanki drzew rosnących w szkółkach lub młodych sadach. Wczesną wiosną po wylęgu larwy żerują na rozwijających się liściach, pąkach kwiatowych, a także na szypułkach zawiązków. Żerowanie doprowadza do uszkodzenia liści, które zwijają się spiralnie w poprzek nerwu głównego, marszczą i odbarwiają, a następnie zamierają i opadają. Porażone owoce są drobne i zdeformowane, pozostają w koronach drzew w zwartych gronach. Mszyca wydala obficie spadź obklejającą zasiedlone tkanki. Na takiej powierzchni często rozwijają się czarne, grzyby sadzakowe, gęsto pokrywające powierzchnię zasiedlonych tkanek.
Sposób przeprowadzania lustracji
Ukazywanie się pierwszych liści:
- na 10 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 20 pąków
Po kwitnieniu:
- Przejrzeć ulistnienie na 50 losowo wybranych drzewach
Próg zagrożenia
Ukazywanie się pierwszych liśći:
- 10 pąków z koloniami mszyc na 200 zlustrowanych
Po kwitnieniu:
- 1 drzewo z koloniami na 5o zlustrowanych
Profilaktyka i zwalczanie
Czynnikiem ograniczającym liczebność mszycy jest obecność fauny pożytecznej, przedstawicieli z rodz. biedronkowatych czy dzibałkowatych. W warunkach srogich zim jaja mogą przemarzać, a tym samym ograniczona zostaje liczebność populacji. Upały w okresie lata przyczyniają się do szybkiej zmiany rośliny żywicielskiej. Bardzo duża liczebność jaj złożonych na zeszłorocznych pędach jest wskazówką do wykonania wczesnowiosennego zabiegu zwalczającego tego szkodnika. Przy zwalczaniu należy uwzględnić progi zagrożenia. Dobór środków należy zastosować zgodnie z aktualnym kalendarzem ochrony roślin zachowując odpowiednio okresy karencji i prewencji !
