Rak drzew owocowych

Choroba występuje powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego na wszystkich kontynentach, głównie w rejonach uprawy drzew owocowych, jabłoni (Malus L.) i nieco rzadziej gruszy (Pyrus L.). Ze względu na wyniszczający charakter najwyższe szkody powoduje w szkółkach drzew owocowych, a także w młodych nasadzeniach.

Rak drzew owocowych – przyczyna

Sprawcą choroby jest grzyb Neonectria galligena, zaliczony do workowców. Patogen rozwija się na porażonych pędach, przerastając korę i drewno. Wytwarza dwa rodzaje zarodników. W stadium doskonałym na porażonych tkankach wyrastają ciemnoczerwone, kuliste owocniki, a w nich worki z zarodnikami workowymi. W stadium niedoskonałym ze splotów grzybni tworzą się jasnokremowe, poduszeczkowate utwory – sporodochia, a na nich trzonki z zarodnikami konidialnymi.

Rak drzew owocowych – objawy

Neonecria galligena może zainfekować drewno w każdym wieku. Patogen powoduje powstawanie na pędach, gałęziach, a także pniach objawów typu zrakowaceń, doprowadzając w konsekwencji do ich zamierania. W zależności od etapu rozwoju choroby, klimatu, a także części rośliny – gospodarza obserwuje się zmienność w objawach. Symptomy choroby rozwijają się wokół miejsca infekcji. Początkowo widoczne są one jako podsiąknięte wodą obszary kory wokół pąków, ran mechanicznych, u podstaw rozgałęziających się pędów czy też ran po opadłych liściach i szypułkach owoców. Tkanka w obrębie porażenia zapada się, ulega nekrozie z czasem odpada odsłaniając drewno. Wokół nekrozy pojawia się wałek kallusa. Jeśli aktywność patogena jest słabsza niż aktywność kallusa wówczas dochodzi do całkowitego zabliźnienia rany – rak zamknięty. Jeśli aktywność kallusa spada patogen przerasta również wałek kallusa, nekroza powiększa się o kolejne warstwy, co skutkuje pojawieniem się współśrodkowych okręgów tzw. rak otwarty. Gdy patogen doprowadza do tzw. obrączkowania, czyli rozwoju raka na całym obwodzie pnia czy gałęzi, część znajdująca się ponad zrakowaceniem zamiera.

Warunki rozwoju choroby

Patogen zimuje w postaci perytecjów oraz grzybni rozwijającej się w porażonych tkankach. Grzyb rozprzestrzenia się poprzez zarodniki workowe i konidialne, uwalniane jednocześnie praktycznie od wiosny do późnej jesieni. Obfite zarodnikowanie stymulowane jest w trakcie ciepłej i wilgotnej pogody. Zarodniki rozprzestrzeniają się przez deszcz i dokonują infekcji przez naturalne otwory, ślady poliściowe lub uszkodzenia kory (mechaniczne, mrozowe). Nasilenie infekcji przypada na okres opadania liści również jesienią – okres krytyczny. Latem okresów tych jest znacznie mniej, chyba że wystąpią opady gradu. Ślady poliściowe są infekowane w temp. niższej około 15°C. Natomiast strzępki grzyba wnikają do tkanek kory i zasiedlają je, już po 3-4 godzinach. Na zasiedlonych tkankach tego samego roku pojawiają się jasnokremowe sporodochia. Jesienią pojawiają się perytecja, jaskrawe, czerwone owocniki stadium doskonałego patogena. Rozwój objawów jest uzależniony od podatności odmiany uprawnej.

Terminy zabiegów ochronnych

Ochrona polega głównie na usuwaniu pędów porażonych przez patogena. W zależności od umiejscowienia objawów i zasięgu rany można oczyszczać, a następnie zasmarowywać pastami szkółkarskimi lub farbą emulsyjną z dodatkiem fungicydu. Historycznie rany powstające po cięciu bądź po wszelkiego rodzaju uszkodzeniach typu opad gradu zabezpieczało się poprzez dokładne opryskiwanie fungicydami benzymidazolowymi.

  • Jabłoń
  • Grusza
  • Wiśnia/Czereśnia
  • Śliwa
  • Brzoskwinia

Zgorzel kory jabłoni

Jest drugą po raku drzew owocowych chorobą kory, bardzo powszechnie występującą w Europie, Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii. W warunkach klimatu umiarkowanego Polski główne zagrożenie stanowi w szkółkach i nowych nasadzeniach jabłoni. Silna epidemia choroby doprowadza do masowego zamierania drzew jabłoni w pierwszym roku po posadzeniu. Występowanie choroby na

Przeczytaj całość »

Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia drzew owocowych

Choroba poraża ponad 200 gatunków roślin z 60 rodzin botanicznych. Największe szkody gospodarcze wyrządza na roślinach z rodziny różowatych (Rosaceae), do których należy m.in. jabłoń. Choroba ma ścisły związek ze strukturą i wilgotnością gleb, najczęściej występuje na glebach zwięzłych, ciężkich i wilgotnych. Największe zagrożenie stanowi w uprawie jabłoni i mateczników

Przeczytaj całość »

Rak drzew owocowych

Choroba występuje powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego na wszystkich kontynentach, głównie w rejonach uprawy drzew owocowych, jabłoni (Malus L.) i nieco rzadziej gruszy (Pyrus L.). Ze względu na wyniszczający charakter najwyższe szkody powoduje w szkółkach drzew owocowych, a także w młodych nasadzeniach. Rak drzew owocowych – przyczyna Sprawcą choroby jest

Przeczytaj całość »

Parch jabłoni

Spośród wszystkich chorób pochodzenia odgrzybowego parch jabłoni jest chorobą najpowszechniej spotykaną we wszystkich rejonach uprawy jabłoni na całym świecie. Występuje w klimacie umiarkowanym głównie w sadach, ale także i szkółkach drzew jabłoni. Szkodliwość jest zależna od stopnia porażenia. Choroba powoduje osłabienie wigoru porażonych roślin poprzez ograniczenie produkcji asymilatów, co przekłada

Przeczytaj całość »

Mączniak jabłoni

Choroba bardzo powszechna we wszystkich rejonach uprawy jabłoni, ale może występować także na siewkach gruszy i pigwie. Na jabłoniach w zasadzie może wystąpić w każdej fazie fenologicznej. Najwyższa szkodliwość określona jest w przypadku owocujących drzew jabłoni wiąże się ze spadkiem plonu. Obserwowane jest także zahamowanie wzrostu młodych pędów co przekłada

Przeczytaj całość »

Gorzka zgnilizna jabłek

Choroba jest bardzo powszechną na całym świecie. Występuje głównie w Europie, Ameryce Północnej, Australii i Nowej Zelandii. W warunkach klimatu umiarkowanego Polski główne zagrożenie stanowi w uprawie jabłoni, zwłaszcza owoców. Choć choroba może także występować na owocach innych gatunków drzew zarówno ziarnkowych, jak i pestkowych m.in. na: pigwie, gruszy azjatyckiej i gruszy europejskiej. Szkodliwość choroby polega przede wszystkim na jej utajonym charakterze i ukazywaniem się objawów na owocach dopiero podczas dłuższego przechowywania. W niektórych gospodarstwach straty w plonach jabłek mogą wynosić 20-50%.

Przeczytaj całość »

Rdza gruszy

W ostatnich latach choroba coraz częściej występuje na gruszach i jałowcach w ogrodach przydomowych. W sadach towarowych obserwowana jest sporadycznie, zwłaszcza gdy w sąsiedztwie rosną jałowce będące żywicielami patogenu.

Przeczytaj całość »

Parch gruszy

Choroba powszechnie występująca w rejonach uprawy gatunków z rodz. Pyrus na całym świecie. W Polsce znana już od dawna w uprawie grusz. Nasilenie choroby jest zależne od kilku czynników, głównie warunków pogody w trakcie sezonu wegetacyjnego, obecności inokulum i podatności odmiany. Ze względu na mniejszą skalę upraw gruszy w Polsce,

Przeczytaj całość »

Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych

Choroba powszechnie występuje w rejonach uprawy jabłoni i gruszy. W Polskich sadach corocznie można ją spotkać na jabłkach i gruszkach rzadziej na śliwkach, wiśniach czy morelach. Jest uznawana za jedną z częstszych przyczyn tzw. suchych zgnilizn owoców ziarnkowych. Przy braku ochrony powoduje znaczne straty w plonach owoców.

Przeczytaj całość »

Zaraza ogniowa

Zaraza ogniowa występuje na około 200 gatunkach roślin tak uprawnych jak i ozdobnych. Najczęściej są to rośliny z rodziny różowatych, do których należy m.in. jabłoń i grusza, ale także pigwa, głóg, irga i jarzębina. W warunkach sprzyjających choroba bardzo szybko rozprzestrzenia się i dokonuje spustoszenia na znacznych obszarach sadów i

Przeczytaj całość »

Zamieranie gruszy

Choroba odnotowana w sadach gruszowych na terenie Europy i USA. W Polsce po raz pierwszy opisana w 1996 roku. Choroba może mieć dwie postaci: gwałtowne zamieranie lub powolne zamieranie. Występuje na roślinach z rodzaju Pyrus, a także na pigwie. Szkodliwość jest zależna od wielu czynników, z których najważniejsze to podkładka

Przeczytaj całość »

Guzowatość korzeni

Jedna z najpowszechniej występujących chorób systemu korzeniowego roślin zarówno zielnych jak i drzewiastych. Zakres roślin na których została odnotowana obejmuje około 200 gatunków. Guzy rozwijające się na częściach podziemnych (korzeniach i szyjce korzeniowej) powodują zakłócenia w pobieraniu wody i składników pokarmowych. Szczególnego znaczenia nabiera w szkółkach drzew owocowych. Materiał z

Przeczytaj całość »

Srebrzystość liści

Srebrzystość liści to choroba, która występuje powszechnie w sadach towarowych wielu gatunków drzew owocowych m.in. na śliwach, wiśniach, czereśniach, a także jabłoniach oraz wielu gatunkach leśnych. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost nasilenia choroby w śliwowych i wiśniowych nasadzeniach. Szkodliwość choroby polega unieczynnieniu blaszek liściowych oraz zniszczeniu kory i drewna

Przeczytaj całość »

Gorzka zgnilizna wiśni

Choroba ma zasięg ogólnoświatowy, występuje we wszystkich strefach klimatycznych. Najwyższa jej szkodliwość dotyczy strat w plonie wiśni. Masowe nasilenie ujawnia się w warunkach ciepłej i wilgotnej pogody.

Przeczytaj całość »

Dziurkowatość liści

Choroba powszechna w uprawie śliw, ale także brzoskwini, moreli, wiśni i czereśni. Jej szkodliwość polega na ograniczaniu powierzchni asymilacyjnej, poprzez zniszczenie liści. Efektem tego jest osłabienie wzrostu i rozwoju roślin.

Przeczytaj całość »

Drobna plamistość liści drzew pestkowych

W zasadzie występuje we wszystkich rejonach uprawy wiśni i czereśni, z wyjątkiem terenów o małej ilości opadów w okresie wiosennym i letnim. Szkodliwość choroby polega na osłabieniu drzew na skutek utraty liści, co przekłada się na ilość i wielkość plonu. W szkółkach wiśni i czereśni choroba może być powodem słabszego przyjęcia oczek.

Przeczytaj całość »

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych

Choroba powszechnie występuje w rejonach uprawy jabłoni i gruszy. W Polskich sadach corocznie można ją spotkać na jabłkach i gruszkach rzadziej na śliwkach, wiśniach czy morelach. Jest uznawana za jedną z częstszych przyczyn tzw. suchych zgnilizn owoców ziarnkowych. Przy braku ochrony powoduje znaczne straty w plonach owoców.

Przeczytaj całość »

Rak bakteryjny drzew owocowych

Choroba występuje w uprawie drzew owocowych, głównie wiśni, czereśni, brzoskwini i moreli. Poważne szkody wyrządza także w szkółka drzew pestkowych ww. gatunków. W przypadku silnego porażenia doprowadza do zamierania roślin.

Przeczytaj całość »

Torbiel śliwek

Choroba występuje w uprawie śliw na całym świecie. W Polsce głównie w rejonach podgórskich i nadmorskich. Szkodliwość związana jest z całkowitym zniszczeniem owoców. Rozwój choroby stymuluje duża ilość opadów.

Przeczytaj całość »

Srebrzystość liści

Srebrzystość liści to choroba, która występuje powszechnie w sadach towarowych wielu gatunków drzew owocowych m.in. na śliwach, wiśniach, czereśniach, a także jabłoniach oraz wielu gatunkach leśnych. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost nasilenia choroby w śliwowych i wiśniowych nasadzeniach. Szkodliwość choroby polega unieczynnieniu blaszek liściowych oraz zniszczeniu kory i drewna

Przeczytaj całość »

Dziurkowatość liści

Choroba powszechna w uprawie śliw, ale także brzoskwini, moreli, wiśni i czereśni. Jej szkodliwość polega na ograniczaniu powierzchni asymilacyjnej, poprzez zniszczenie liści. Efektem tego jest osłabienie wzrostu i rozwoju roślin.

Przeczytaj całość »

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych

Choroba powszechnie występuje w rejonach uprawy jabłoni i gruszy. W Polskich sadach corocznie można ją spotkać na jabłkach i gruszkach rzadziej na śliwkach, wiśniach czy morelach. Jest uznawana za jedną z częstszych przyczyn tzw. suchych zgnilizn owoców ziarnkowych. Przy braku ochrony powoduje znaczne straty w plonach owoców.

Przeczytaj całość »

Srebrzystość liści

Srebrzystość liści to choroba, która występuje powszechnie w sadach towarowych wielu gatunków drzew owocowych m.in. na śliwach, wiśniach, czereśniach, a także jabłoniach oraz wielu gatunkach leśnych. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost nasilenia choroby w śliwowych i wiśniowych nasadzeniach. Szkodliwość choroby polega unieczynnieniu blaszek liściowych oraz zniszczeniu kory i drewna

Przeczytaj całość »

Kędzierzawość liści brzoskwini

Choroba bardzo powszechna, występuje corocznie w uprawie brzoskwini i nektaryny. Szkodliwość jej ogranicza się do zniekształcenia liści, a w konsekwencji osłabienia roślin. Zmiany te przekładają się na obniżenie jakości plonu owoców brzoskwini oraz może mieć wpływ na gorsze przezimowanie porażonych drzew.

Przeczytaj całość »

Dziurkowatość liści

Choroba powszechna w uprawie śliw, ale także brzoskwini, moreli, wiśni i czereśni. Jej szkodliwość polega na ograniczaniu powierzchni asymilacyjnej, poprzez zniszczenie liści. Efektem tego jest osłabienie wzrostu i rozwoju roślin.

Przeczytaj całość »