W ostatnich latach choroba coraz częściej występuje na gruszach i jałowcach w ogrodach przydomowych. W sadach towarowych obserwowana jest sporadycznie, zwłaszcza gdy w sąsiedztwie rosną jałowce będące żywicielami patogenu.
Rdza gruszy – przyczyna
Sprawcą choroby jest grzyb rdzawnikowy Gymnosporangium sabinae. Jest to rdza dwudomowa (patogen w cyklu rozwojowym zasiedla grusze, potem jałowiec sawina), niepełnocykolwa (na żadnym z żywicieli nie dokonuje się pełen cykl rozwojowy). Ecja grzyba przypominają wystające ponad powierzchnię blaszki liściowej, ciemno pomarańczowe do brunatnych, stożki. Dojrzałe pękają bocznie, a z ich wnętrza uwalniane są kuliste, pomarańczowe ecjospory. Na jałowcach rozwijają się czarne telia zawierające dwukomórkowe teliospory.
Rdza gruszy – objawy
Objawy rdzy obserwuje się już od wczesnej wiosny na młodych liściach gruszy. Są to jaskrawe, pomarańczowoczerwone, nabrzmiałe, nieregularne plamy z czarnym przebarwieniem w środkowej ich części. Latem (II poł. sierpnia) po dolnej stronie liścia w miejscach tych plam pojawiają się stożkowate, jaskrawe wzniesienia – ecja. Zazwyczaj występują one w kolistych skupieniach. Po osiągnięciu dojrzałości ściana ecjum pęka bocznie uwalniając ecjospory. Na pędach jałowca tworzą się wrzecionowatego kształtu zgrubienia, na których grzyb tworzy czarne, poduszkowate telia, a w nich teliospory. W pierwszym roku infekcja pędów jałowca przebiega bezobjawowo, dopiero od drugiego roku objawy pojawiają się corocznie.
Na co zwrócić uwagę
Grzyb zimuje w postaci pasożytniczej grzybni w pędach jałowca. Uwolnione z teliów teliospory, wiosną kiełkują w podstawki, a rozwijające się na nich zarodniki podstawkowe infekują liście gruszy. Natomiast ecjospory uwalniane z ecjów rozwijających się na liściach gruszy, latem lub jesienią dokonują infekcji pędów jałowca. Obydwa typy zarodników roznoszone są wraz z wiatrem.
Terminy zabiegów ochronnych
Ochrona polega głównie na zabiegach profilaktycznych tj. usuwaniu pędów jałowca porażonych przez grzyb Gymnosporangium sabinae. W celu ochrony plantacji towarowych należy usuwać dziko rosnące jałowce. Doskonałe wyniki daje ochrona chemiczna m.in.: fungicydy miedziowe, zawierające triazole stosowane w okresie wysiewu zarodników podstawkowych, ecjospor lub teliospor.
