Sprawcą choroby jest grzyb Monilinia fructigena, należący do workowców. W cyklu rozmnażania tego patogena wyróżnić można rozmnażanie płciowe (miseczkowatego kształtu apotecja z workami i zarodnikami workowymi) obserwowane niezwykle rzadko oraz bezpłciowe (kopczykowate, jasnokremowe sporodochia z trzonkami konidialnymi i łańcuszkowato rozgałęziającymi się zarodnikami konidialnymi).
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych – przyczyna
Źródłem choroby jest grzybnia i sporodochia zimujące na resztkach owoców leżących pod drzewami lub wiszących w ich koronach. Infekcji pierwotnych dokonują zarodniki konidialne rozwijające się na sporodochiach. Okres intensywnego zarodnikowania zbiega się z opadem czerwcowym zawiązków. Do infekcji owoców dochodzi jeszcze w sadzie. Wrotami dla zarodników są głównie uszkodzenia mechaniczne. Jednakże często można obserwować rozwój objawów na styku porażonego i zdrowego jeszcze owocu. W przechowali choroba może rozprzestrzeniać się przez zarodniki lub przez grzybnię przerastającą z owocu porażonego na zdrowy. Dojrzałe owoce są porażane nawet przez nieuszkodzoną skórkę.
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych – objawy
Najbardziej charakterystyczne objawy rozwijają się na owocach jabłek i gruszek. Są to brunatne, plamy gnilne pojawiające się głównie w miejscach uszkodzeń spowodowanych żerowaniem szkodników lub wokół spękań będących wynikiem działania innych chorób np. parcha jabłoni. Choroba szybko obejmuje całą powierzchnię owocu, sięgając także do jego wnętrza, który zmienia barwę na prawie czarną. Na powierzchni pojawiają się koncentrycznie ułożone, kopczykowate, jasnokremowe lub szare sporodochia. Porażone owoce często zasychają i pozostają w koronach drzew tworząc czarne mumie. W warunkach przechowalniczych na porażonych owocach można obserwować ten sam typ objawów.
Sporadycznie patogen może zasiedlać także kwiaty oraz młode niezdrewniałe pędy. Kwiaty są porażane wiosną podczas ciepłej i wilgotnej pogody. Wówczas gwałtownie zasychają i zamierają. Na młodych pędach w wyniku porażenia obserwuje się rozwój zgorzeli oraz zarodnikowania grzyba w postaci sporodochiów. Porażone pędy szybko zamierają.
Terminy zabiegów ochronnych
Do niezwykle pracochłonnych metod ochrony zalicza się staranne zbieranie i usuwanie mumii – zimujących porażonych owoców, będących źródłem patogena w sadzie. Do obiektów przechowalniczych powinny być przeznaczone jedynie owoce nie uszkodzone i bez objawów brunatnej zgnilizny. Zabiegi chemiczne stosowane od połowy czerwca do zwalczania parcha jabłoni właściwie całkowicie ograniczają występowanie brunatnej zgnilizny. Historycznie środkami o najskuteczniejszym działaniu przeciwko Monilinia fructigena były fungicydy z grupy bezimidazoli oraz oparte o substancję aktywną tiuram.
