Choroba poraża ponad 200 gatunków roślin z 60 rodzin botanicznych. Największe szkody gospodarcze wyrządza na roślinach z rodziny różowatych (Rosaceae), do których należy m.in. jabłoń. Choroba ma ścisły związek ze strukturą i wilgotnością gleb, najczęściej występuje na glebach zwięzłych, ciężkich i wilgotnych. Największe zagrożenie stanowi w uprawie jabłoni i mateczników podkładek rozmnażanych wegetatywnie, zwłaszcza tych o zwiększonej podatności.
Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia drzew owocowych – przyczyna
Sprawcą zgnilizny pierścieniowej podstawy pnia jest lęgniowiec Phytophtora cactorum. W cyklu rozmnażania tego patogena można wyróżnić dwie fazy, płciową i bezpłciową. Efektem rozmnażania bezpłciowego są ruchliwe zarodniki pływkowe odpowiedzialne za zainicjowanie choroby. Natomiast w wyniku rozmnażania płciowego powstają oospory – grubościenne zarodniki przetrwalnikowe, zdolne do przetrwania nawet kilku lat w niekorzystnych warunkach środowiska glebowego w oczekiwaniu na właściwego żywiciela jakim jest jabłoń.
Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia drzew owocowych – objawy
Najczęściej objawy choroby występują tuż u podstawy pnia tj. na szyjce korzeniowej. Początkowo są to brunatne, wilgotne plamy gnilne obejmujące zasięgiem korę oraz miękisz korowy na przyziemnej części pnia. Zgnilizna kory postępuje zarówno w dół ku szyjce korzeniowej jak i w górę porażonego pnia drzewa. Następnie obumarła kora kurczy się, zasycha i pęka odsłaniając głębokie rany sięgające aż do drewna. Patogen nie prowadzi do degradacji drewna, jednak poprzez wytworzenie obręczy na części podkładki przyczynia się do zaburzenia przepływu asymilatów i wody. Skutkuje to stopniową degeneracją porażonych drzew tj. opóźnieniem rozwoju, zdrobnieniem liści i szybszym wejściem w okres spoczynku. W ciągu 2-3 lat od porażenia drzewa całkowicie zamierają.
Rzadziej spotykane są brunatne plamy gnilne rozwijające się na owocach. Infekcji podlegają zwykle jabłka znajdujących się w niższych partiach korony lub bezpośrednio stykających się z powierzchnią gleby.
Warunki rozwoju choroby
Sprawca jest ściśle związany z siedliskiem. Zimuje w glebie w postaci oospor oraz w porażonych roślinach. Do infekcji dochodzi głównie poprzez uszkodzenia, które są miejscem wnikania strzępek plechy wyrastającej z oospor lub zarodników pływkowych. Optymalnymi warunkami wzrostu i rozwoju Phytophtora cactorum jest wysoka wilgotność i temp. 13-21°C. Patogen może zostać zawleczony na nowe tereny wraz z materiałem nasadzeniowym, a także z glebą osadzającą się na elementach roboczych i kołach maszyn.
Terminy zabiegów ochronnych
W ochronie kluczowe znacznie ma wybór stanowiska o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, należy unikać terenów podmokłych. Niezwykle ważny jest także wybór podkładek cechujących się odpornością na chorobę m.in. M9, M26. Do ochrony chemicznej przed zgnilizną pierścieniową podstawy pnia zaleca się opryskiwanie pnia i gleby wokół drzewa środkami zawierającymi w swym składzie fosetyl glinu. Drzewa z objawami porażenia oraz te już zamarłe należy bezwzględnie usuwać z sadu.
