Z każdym rokiem presja zagrożenia ze strony szkodników przybiera na sile. Wpływ na to ma szereg czynników, zarówno wycofywane z użycia na terenie Unii Europejskiej substancje aktywne, które stanowiły podstawę w walce ze szkodnikami jak i warunki pogodowe. Dynamicznie zmieniające się warunki pogodowe, w tym wzrost temperatur w trakcie sezonu wegetacyjnego, przyczyniają się do pojawiania nowych agrofagów ale także wzrostu populacji dobrze znanych szkodników powszechnie występujących w sezonie wegetacyjnym. Drzewa zaatakowane przez agrofagi słabiej rosną, gorzej plonują oraz wykazują wyższą wrażliwość na warunki stresowe. Owoce z porażonych drzew zazwyczaj nie nadają się do konsumpcji, czy też przechowywania.
W związku z tym, aby rozpoznać zagrożenie i nie przespać najbardziej istotnych okresów ochrony, bardzo ważne są systematyczne lustracje sadu czy plantacji jagodowych, dzięki którym jesteśmy w stanie dobrać właściwą strategię ochrony.
Najważniejsze szkodniki upraw sadowniczych
Uprawy Ziarnkowe i Pestkowe
Mszyce
Problem dotyczący występowania szkodliwych owadów, w tym mszyc jest zmorą w większości upraw. Pierwsze wylęgi mszyc rozpoczynają się wczesną wiosną, już w fazie nabrzmiewania pąków w sadach można spotkać pierwsze osobniki mszycy jabłoniowo-zbożowej, która to zasiedla pękające pąki. Wraz z rozwojem wegetacji wylęgają się następne gatunki: bawełnica korówka oraz mszyca jabłoniowo-babkowa i jak się okazuje, chyba najbardziej uciążliwa. Gatunek ten w odróżnieniu od innych zasiedla przede wszystkim sady owocujące i ma negatywny wpływ (pośredni i bezpośredni) na jakość owoców. Efektem żerowania są silne skręcania, żółknięcie i zasychanie liści, niedorozwój i deformacja zawiązków owocowych.
Mszyca jabłoniowo-zbożowa
Jest gatunkiem dwudomowym o zielonej barwie z trzema ciemniejszymi paskami na grzbiecie. Na jabłoni żeruje wczesną wiosną. W początkowym okresie larwy zasiedlają przede wszystkim pąki kwiatowe, następnie młode liście i kwiaty wydalając przy tym duże ilości rosy miodowej. Od połowy maja mszyce te opuszczają sad i przelatują na różne gatunki zbóż i traw. Dopiero jesienią ponownie nalatują na jabłonie, gdzie samice składają jaja w pobliżu pąków i na młodych przyrostach. W odróżnieniu od innych gatunków, mszyca ta znacznie rzadziej powoduje poważne uszkodzenia.
Mszyca jabłoniowa [Więcej]
Jest powszechnie występującym gatunkiem w naszych sadach o znacznym potencjale rozrodczym (do 16 pokoleń w sezonie). Osobniki dorosłe są zielone z czarnymi syfonami. W koronie drzewa najczęściej zasiedla wierzchołki młodych pędów, ale również można ją spotkać na odrostach korzeniowych. Na skutek żerowania jest podwijanie się brzegów liści oraz wyginanie pędów, co istotnie wpływa na zahamowanie ich wzrostu oraz spadkiem plonów.
Mszyca jabłoniowo-babkowa [Więcej]
Często zwana “porazikiem jabłoniowo-babkowym” o ciemnopopielatej barwie. Jest to niebezpieczny gatunek mszycy, wyrządzający szkody na poziomie 50% spadku plonu. Gatunek ten w odróżnieniu od innych zasiedla przede wszystkim sady owocujące i ma negatywny wpływ (pośredni i bezpośredni) na jakość owoców. Początkowo żeruje głównie na rozetach kwiatowych oraz na młodych zawiązkach owoców, następnie na liściach wierzchołkowych długopędów. Efektem żerowania są silne skręcania, żółknięcie i zasychanie liści, niedorozwój i deformacja zawiązków owocowych.
Bawełnica korówka [Więcej]
To trudny do zwalczenia gatunek, w ostatnich latach coraz to częściej spotykany w sadach jabłoniowych. Ciało korówki jest brunatne, pokryte białym nalotem woskowym. W sadach zazwyczaj żeruje na pędach, ogonkach liściowych, w spękaniach kory oraz w obrębie szyjki korzeniowej. Na skutek żerowania tego gatunku, drzewa dają słabe przyrosty oraz nie zakładają pąków kwiatowych. W wyniku żerowania tej mszycy następuje również zakłócenie różnicowania się komórek, w wyniku czego na drzewie powstają narośla.
Przędziorek owocowiec [Więcej]
Występujący masowo na roślinach sadowniczych. Szczególnie szkodliwy w dużym nasileniu na plantacji. Prowadzi do przedwczesnego opadania liści z drzew, niewyrastania owoców do pożądanych rozmiarów, zmniejszenia rumieńca na powierzchni owoców oraz gorszego przygotowania roślin do zimowego spoczynku.
Misecznik śliwowy
Szkodnik ten jest typowym polifagiem – źródłem jego pokarmu są różne gatunki roślin, w tym: śliwy, borówka wysoka, leszczyna, jabłoń czy też inne gatunkami drew liściastych i krzewów.
Jego obecność w sadzie czy na plantacji łatwo stwierdzić – na pędach dobrze widoczne są charakterystyczne, brązowe tarczki. To samica misecznika, beznoga i bezskrzydła, która przyczepia się do powierzchni rośliny przy pomocy kłujki. Pod swoją tarczkę składa jaja, z których wykluwają się drobniutkie larwy. Bardzo intensywnie żerują one na liściach i powodują największe straty w uprawie.
Zwójki liściowe [Więcej]
W sadach i jagodnikach odnotowano występowanie 22 gatunków, z czego część z nich stanowi duże zagrożenie dla upraw sadowniczych. Gąsienice zwójek liściowych żerują na pąkach, liściach, kwiatach a także i owocach wygryzając otwory lub zwijając liście. Gąsienice, podobnie jak motyle prowadzą ukryty tryb życia – zazwyczaj są to kryjówki ze zwiniętych liści. Schronienia są dosyć charakterystyczne dla poszczególnych gatunków, podobnie z resztą jak i sposób uszkadzania owoców. Zwójki liściowe w zależności od gatunku charakteryzują się odmiennymi cyklami rozwojowymi oraz różnią liczbą pokoleń w trakcie sezonu wegetacyjnego, z czego wynika również odmienny termin zwalczania.
Technika zwalczania
Uniwersalne z uwagi na szerokie spektrum działania są produkty zawierające acetamipryd np. acetamipryd (Apis/LosOvados 200 SE/Mospilan 20 SP, Teppeki 50 WG, Pirimor/Riposta 500 WG, Movento 100 SC, część z nich wykazuje znacznie szersze spektrum i pozwala ograniczać występowanie innych szkodników w jednym zabiegu.
W celu ograniczania presji ze strony zwójek liściowych można sięgnąć po preparaty selektywne. Affirm 05 SG polecany jest w drugiej części sezonu wegetacyjnego do zwalczania pokolenia letniego z uwagi na krótki okres karencji produkt. Podobnie rzecz się ma do środka Coragen 200 SC, którego skuteczność upatrywana jest w ograniczaniu owocówki jabłkóweczki (Cydia pomonella) i w tym kierunku powinien być zastosowany. Produkty zawierające abamektynę polecane są w przypadku jednoczesnego stwierdzenia oprócz zwójkówek także przędziorków, pordzewiaczy i miodówek zwykle po kwitnieniu.
Uprawy Jagodowe
Mszyce, Zwójki, Kwieciak, Kistnik malinowiec
Mszyce w uprawie malin czy truskawek występują sporadycznie, natomiast w sytuacji, gdy stwierdzimy pierwsze osobniki lub też ich objawy żerowania, należy wykonać zabieg zwalczający. W początkowym okresie wegetacji można sięgnąć po produkty należące do grupy pyretroidów np. deltametryna w dawce 0,25l/ha – należy jednak pamiętać, że produkty z tej grupy są nie selektywne dla organizmów pożytecznych w tym pszczół.
Dobrym rozwiązaniem są również produkty z grupy neonikotynoidów np. acetamipryd – Mospilan 20 SP i odpowiedniki w dawce 0,2 kg/l/ha + adiuwant Asystent+ w dawce 0,2l/ha. Produkty należące do tej grupy będą jednocześnie ograniczały populację Zwójek, Kwieciaka i Kistnika malinowca. W celu wyznaczenia prawidłowego terminu zwalczania Kistika malinowca można wykorzystać białe pułapki lepowe z feromonem. Na podstawie odłowu szkodników w pułapki jesteśmy w stanie wyznaczyć optymalny termin zabiegu zwalczającego.
Roztocz truskawkowiec
Zwalczanie należy rozpocząć po stwierdzeniu obecności szkodnika na plantacji, niezależnie od fazy wzrostu i rozwoju roślin. Do zwalczania można zastosować produkt z grupy METI np. Ortus 05 SC w dawce 1,25l/ha oparty o substancję fenpiroksymat. Produkt na szkodnika wykazuje działanie kontaktowe i żołądkowe, natomiast na roślinie działa powierzchniowo. Zasadne jest stosowanie produktu Ortus 05 SC z adiuwantem Asystent+ w dawce 0,2l/ha
Przędziorek chmielowiec [Więcej]
Wysokie temperatury sprzyjają namnażaniu się szkodnika. Podstawą do zwalczania szkodników powinna być szczegółowa lustracja plantacji. Po zauważeniu szkodnika lub pierwszych objawów jego żerowania, należy wykonać zabieg zwalczający środkiem należącym do grupy makrocyklicznych laktonów np. abamektyny w dawce 1,2l/ha. Uwaga: Zabiegi z użyciem abamektyny należy wykonywać wieczorem, gdyż ulegają fotorozkładowi. Przy zabiegu bardzo ważna jest temperatura, najlepiej w granicach 18 st. C.
Wsparcie ochrony:
Bezpiecznym, a zarazem skutecznym rozwiązaniem jest stosowanie preparatów mechanicznych, które nie wykazują pozostałości ś.o.r. Takim produktem jest RODEO, który może być wielokrotnie stosowany w ciągu sezonu wegetacyjnego, bez ryzyka powstania odporności. Polecany jest do zwalczania mszyc, przędziorków oraz larw miseczników. Dodatkowo istnieje możliwość stosowania rozwiązań „hybrydowych”, czyli łączenia preparatów mechanicznych z tradycyjnymi insektycydami tak aby zwiększyć skuteczność tradycyjnych środków ochrony roślin.
Rodeo to kompozycja niejonowych surfaktantów i polimerów, którego mechanizm działania polega na fizycznym unieruchamianiu szkodnika na powierzchni roślin. Dość nietypowe działanie preparatu pozwala na wielokrotne jego stosowanie w ciągu sezonu wegetacyjnego, bez ryzyka powstania odporności. Produkt ten nie posiada okresu karencji. Preparat nie działa zapobiegawczo, przeznaczony jest wyłącznie do interwencyjnego zwalczania szkodnika, a więc w momencie pojawienia się pierwszych szkodników. W celu zapewnienia skuteczności zabiegu, należy pamiętać o dokładnym pokryciu cieczą roboczą opryskiwanych roślin, a w przypadku zwalczania przędziorków o pokryciu zarówno na dolnej jak i górnej strony liścia. Fizyczny mechanizm działania preparatu wspiera budowanie strategii antyodpornościowej.
Przeznaczony jest do wszystkich upraw, gdzie walczymy z drobnymi szkodnikami typu:
- Mszyce
- Skoczki
- Wciornastki
- Mączliki
- Chowacze
- Słodyszek
- Pchełki
- Śmietki
- Ploniarka
- Przędziorki
- Miseczniki
Jak działa Rodeo?
- produkt działa na szkodnika kontaktowo,
- po aplikacji owad pokryty jest substancją, która go unieruchamia oraz zatyka przetchlinki (działanie mechaniczne),
- następuje zablokowanie fizyczne procesów życiowych: unieruchomienie i uniemożliwienie oddychania,
- efekt działania jest natychmiastowy.
✔ Stosowanie: 0,1-0,15 L na 100 L wody – polecany do mieszanin akarycydami w celu podniesienia ich skuteczności.
Korzyści z zastosowania produktu:
- natychmiastowe działanie zarówno w niskich jak i wysokich temperaturach,
- brak pozostałości w plonie handlowym,
- niespecyficzny mechanizm działania, polecany w strategiach antyodpornościowych,
- szerokie spektrum zwalczanych szkodników.
- Zwiększa skuteczność 👍 tradycyjnych środków ochrony roślin (możliwość stosowania rozwiązań „hybrydowych”, czyli łączenia z tradycyjnymi insektycydami).
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
