Mszyce
Sezon 2018, 2019 i 2020 należał do bardzo „mszycowych”. Wszystkie gatunki występujące w polskich sadach, przysporzyły wielu problemów. Wielu sadowników miało poważne problemy z ich zwalczaniem. W ostatnich dniach odnotowano pierwsze osobniki mszycy jabłoniowo-zbożowej zasiedlające młode tkanki. W celu ograniczenia strat powodowanych przez mszyce, niezmiernie ważne jest odpowiednie przygotowanie oraz odpowiednia strategia zwalczania.
Biologia i szkodliwość
Występuje pospolicie i masowo w całej Europie Zachodniej, a także w Polsce. Owad występuje w kilku formach. Owady dorosłe – założycielki rodu są zielone z brązowymi czółkami i czarnymi syfonami. Długość ciała to około 2,8mm. Bezskrzydłe samice tzw. dzieworódki są również zielone, owalne, opylone woskiem nieco mniejsze od 1,7 do 2,8 mm. Natomiast uskrzydlone dzieworódki osiągają zaledwie 2 mm, są zielone z charakterystycznymi dwoma pasami na przedpleczu. Samce tego gatunku są brązowe, osiągają 1 mm, mogą być uskrzydlone lub bezskrzydłe. Jaja składane przez jedno z końcowych pokoleń są czarne, matowe i opylone woskiem.
Formą zimującą są jaja składane na powierzchni jednorocznych pędów. Masowy wyląg zbiega się z okresem pękania pąków kwiatowych. W uprawie jabłoni rozwija się 9-15 pokoleń. Płodność założycielki rodu sięga 91 larw, uskrzydlonych dzieworódek 30, a bezskrzydłych 70 i więcej. Począwszy od końca września samice składają po dwa jaja na powierzchni młodych pędów, wilków lub odrostów korzeniowych.
Wczesną wiosną po wylęgu z jaj mszyce żerują na wierzchołkowych rozwijających się liściach, głównie na ogonkach liściowych i nerwie głównym. Później przenoszą się na młode pędy, na których tworzą liczne kolonie. W wyniku żerowania liście i pędy zwijają się, pęka kora drzew, pędy zasychają i są bardziej podatne na wymarzanie zimą. Na pędach powstają charakterystyczne pętelki. Zimujące jaja na powierzchni młodych pędów nadają im wygląd jakby były pokryte sadzą.
Zwalczanie mszycy jabłoniowej konieczne jest przede wszystkim w szkółkach i młodych nasadzeniach. Pierwszy zabieg w okresie bezlistnym z użyciem preparatów olejowych w mieszaninie z pyretroidami skierowany przeciwko miodówce działa ograniczająco na kolonie mszycy. Walkę ze szkodnikiem należy kontynuować po przekroczeniu progu zagrożenia. Po kwitnieniu, kolejne zabiegi-oczywiście w miarę potrzeby, po wcześniejszej lustracji, zwykle pod koniec czerwca i w lipcu. Zachowanie naturalnej fauny pożytecznej – wrogów naturalnych, głównie biedronkowatych, w istotny sposób ograniczy liczebność populacji mszyc w okresie letnim. Należy bezwzględnie zachować okresy prewencji i karencji. Dobór środków zgodnie z aktualnym programem ochrony roślin.
Mszyca jabłoniowo-zbożowa (Rhopalosiphum insertum), jest gatunkiem dwudomowym o zielonej barwie z trzema ciemniejszymi paskami na grzbiecie. Na jabłoni żeruje wczesną wiosną. W początkowym okresie larwy zasiedlają przede wszystkim pąki kwiatowe, następnie młode liście i kwiaty wydalając przy tym duże ilości rosy miodowej. Od połowy maja mszyce te opuszczają sad i przelatują na różne gatunki zbóż i traw. Dopiero jesienią ponownie nalatują na jabłonie, gdzie samice składają jaja w pobliżu pąków i na młodych przyrostach. W odróżnieniu od innych gatunków, mszyca ta znacznie rzadziej powoduje poważne uszkodzenia.
Mszyca jabłoniowa (Aphis pomi) jest powszechnie występującym gatunkiem w naszych sadach o znacznym potencjale rozrodczym (do 16 pokoleń w sezonie). Osobniki dorosłe są zielone z czarnymi syfonami i czarnym ogonkiem. W koronie drzewa najczęściej zasiedla wierzchołki młodych pędów, ale również można ją spotkać na odrostach korzeniowych. Na skutek żerowania jest podwijanie się brzegów liści oraz wyginanie pędów, co istotnie wpływa na zahamowanie ich wzrostu oraz spadkiem plonów.
Mszyca jabłoniowo-babkowa (Dysaphis plantaginea) często zwana porazikiem jabłoniowo-babkowym o ciemnopopielatej barwie. Jest to niebezpieczny gatunek mszycy, wyrządzający szkody na poziomie 50% spadku plonu. Gatunek ten w odróżnieniu od innych zasiedla przede wszystkim sady owocujące i ma negatywny wpływ (pośredni i bezpośredni) na jakość owoców. Początkowo żeruje głównie na rozetach kwiatowych oraz na młodych zawiązkach owoców, następnie na liściach wierzchołkowych długopędów. Efektem żerowania są silne skręcania, żółknięcie i zasychanie liści, niedorozwój i deformacja zawiązków owocowych
Bawełnica korówka (Eriosoma lanigerum) – to trudny do zwalczenia gatunek, w ostatnich latach coraz to częściej spotykany w sadach jabłoniowych. Ciało korówki jest brunatne, pokryte białym nalotem woskowym. W sadach zazwyczaj żeruje na pędach, ogonkach liściowych, w spękaniach kory oraz w obrębie szyjki korzeniowej. Na skutek żerowania tego gatunku, drzewa dają słabe przyrosty oraz nie zakładają pąków kwiatowych. W wyniku żerowania tej mszycy następuje również zakłócenie różnicowania się komórek, w wyniku czego na drzewie powstają narośla.
Technika zwalczania mszycy jabłoniowej
Na pierwszych rozwijających się pąkach można już spotkać pierwsze kolonie zielonych mszyc. Zabieg należy wykonać po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości, 10 pąków z mszycami w próbie 200 pąków.
Wczesnowiosenny zabieg zwalczający mszyce powinien być wykonany przy zastosowaniu pyretroidów np. deltametryny DelCaps 050 CS. O tak wczesnej porze te nieselektywne preparaty w niewielkim stopniu szkodzą faunie pożytecznej.
Przy niewielkiej liczebności szkodnika należy zaniechać zabiegu i połączyć go później ze zwalczaniem mszycy jabłoniowo-babkowej.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
