Parch jabłoni (Venturia inaequalis)
Sprawce parcha jabłoni tak jak większość chorób występuje w sadach w różnych postaciach zależnie od pory roku. Grzyb zimuje w postaci saprotroficznej grzybni na porażonych w ubiegłym roku liściach opadłych pod drzewa. Począwszy od listopada aż do lutego grzyb w obrębie plam wytwarza owocniki – pseudotecja. Ich liczba na cm2 blaszki liściowej stanowi wstępną informację o wielkości zagrożenia w danym sezonie wegetacyjnym. Liście zabierzemy i obejrzymy pod binokularem.
Wewnątrz nich wiosną formują się worki, a w nich zarodniki workowe odpowiadające za infekcje pierwotne. Podczas wiosennych opadów zarodniki workowe (askospory) wysiewają się i powodują zakażenia (infekcje pierwotne trwają przeważnie od połowy kwietnia do połowy czerwca). Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza i temperatura. Jednak aby doszło do infekcji konieczne jest jednoczesne wystąpienie kilku czynników, mówi się o tzw. trójkącie zależności.
| Średnia temp. °C | Konieczny czas zwilżenia liści w godz. | |
| wg Mills/Jones (1980) | wg MacHardy i Gadoury / Stensvand (1997) | |
| 1,0 | 48 | 41 |
| 2,7 | 41 | 30 |
| 5,0 | 26 | 21 |
| 7,8 | 16 | 13 |
| 10,0 | 14 | 11 |
| 11,1 | 12 | 9 |
| 13,0 | 11 | 8 |
| 14-15,0 | 10 | 7 |
| 16-23,0 | 9 | 6 |
| 25,0 | 11 | 8 |
Wiosną przy temp 13-15 ⁰C do infekcji młodych tkanek niezbędne jest zwilżenie trwające 8-7 godzin, o co tak naprawdę w tym okresie nie trudno. Tylko przy spełnieniu tych 3 warunków będzie konieczność wykonywania zabiegów z użyciem fungicydów.
Ze standardowym podejściem powszechnie funkcjonującym jest wykonywanie zabiegów zapobiegawczych. W okresie wczesnowiosennym do pierwszych zabiegów mamy do dyspozycji środki miedziowe (np. Copper Max New 50 WP w dawce 1,5 kg/Ha) czy środki zawierające ditianon (np. Astron 350 SE w dawce 0,9-1,4 l/ha, Delan 700 WG w dawce 0,5-0,7 kg/ha).
W zależności od potrzeb i warunków atmosferycznych do ochrony można włączyć również środki z pozostałych grup chemicznych. W niskich temperaturach już od 6 ⁰C mogą to być środki zawierające dodyne (np. Diana 500 SC w dawce 1,3-1,5 l/ha, Syllit 65 WP w dawce 1 kg/ha). Powyżej 8-10 ⁰C środki anilinopirymidynowe: pirymetanil (np. Batalion 450 SC w dawce 0,7-1,0 l/ha) lub cyprodynil (np. Cyprodex 500 SC w dawce 0,5 l/ha). Środki te posiadają działanie interwencyjne w zakresie 36-72 godzin, a w roślinach wgłębne. Przy temperaturach powyżej 12 ⁰C lub gdy zauważymy aktywne plamy można wykorzystać środki triazolowe np. difenokonazol (Aplord / Porter 250 EC w dawce 0,2 l/Ha). Produkty te wykazują najdłuższe działanie interwencyjne do 120 godzin po infekcji w roślinach działają systemicznie i wyniszczająco.
W warunkach przedłużających się opadów i niskiej temperatury polecane są również środki z grupy strobiluryn, np. Zato 50 WG w dawce 0,15 kg/Ha. Na roślinach działa mezostemiczne – substancja aktywna przemieszcza się poprzez dyfuzję w fazie gazowej po powierzchni liści.
Ciekawym rozwiązaniem jest także cała grupa fungicydów zaliczanych do inhibitorów dehydrogenazy bursztynianowej – SDHI. Produkty takie jak Luna Experience 400 SC (0,75 l/Ha), Fontelis 200 SC (0,5-0,75 l/Ha) oraz Sercadis (0,25-0,3 l/Ha) w sadach polecane są do ochrony zapobiegawczej w szerokim zakresie temperatur (już przy temperaturach > 10°C). Oprócz parcha zwalczają także m.in. mączniak jabłoni.
Zalecenia: Faza pękania pąków
- Niska presja (ujawniające się spod łusek pąka zielone tkanki,
krótkotrwałe zwilżenie, niska temperatura, niewielkie wysiewy)
- 2-3 zabiegi środkami miedziowymi np. Copper Max New 50 WP 0,75-1,5 kg/ha
- Wysoka presja (ujawniające się spod łusek pąka zielone tkanki, długotrwałe zwilżenie, niska temperatura, silne wysiewy)
- 1-2 zabiegi produktem Diana 500 SC w dawce 1,3-1,5 l/ha lub Syllit 65 WP w dawce 1 kg/ha
Zalecenia: Faza mysiego ucha – zielony pąk
- Intensywny przyrost tkanek roślinnych, słabe wysiewy i niesprzyjające warunki do infekcji – zapobiegawczo:
- Astron 350 SE w dawce 0,9-1,4 l/ha, Delan 700 WG w dawce 0,75 kg/ha
- Intensywny przyrost tkanek roślinnych, silne wysiewy, chłodno temp. >8 ⁰C – interwencyjnie:
- Produkty interwencyjne z grupy anilinopirymidyn np.
- Batalion 450 SC w dawce 0,7-1,0 l/ha + Astron 350 SE w dawce 0,9-1,4 l/ha / Delan 700 WG 0,5 kg/ha lub Faban 500 SC 1,2 l/ha
- Qualy 300 EC / Cyprodex 300 EC 0,5 l/ha
Zalecenia: Faza różowego pąka
- Program zapobiegawczy w przypadku niskiej presji – produkty zawierające kaptan lub ditianon:
- (Lekaro 80 WG – 1,9 kg/ha) lub Astron 350 SE w dawce 0,9-1,4 l/ha / Delan 700 WG w dawce 0,75 kg/ha
- Program interwencyjny w warunkach podwyższonej presji (opady deszczu i silne wysiewy askospor)
Anilinopirymidyny:
- Batalion 450 SC 0,7 l/ha + Astron 350 SE w dawce 0,85 l/ha / Delan 700 WG 0,5 kg/ha lub Faban 500 SC 1,2 l/ha
- Cyprodex 300 EC 0,5 l/ha / Qualy 300 EC / Chorus 50 WG 0,3 kg/ha
Strobiluryny:
- Discus 500 WG 0,2 kg/ha lub Zato 50 WG 0,15 kg/ha + kontaktowy
- Flint Plus 64 WG 1,85 kg/ha
- Tercel 16 WG 2,5 kg/ha
Program należy dostosować do aktualnej sytuacji w sadzie i fazy fenologicznej. Aktualne zalecenia prezentujemy w komunikatach sadowniczych FA.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
