Komunikat agrotechniczny 33 (22-10-2024) Wzmocnienie roślin przed zimą

Na plantacjach jagodowych następuje naturalne wchodzenie roślin w stan spoczynku. W gospodarstwach, w których uprawiane są inne gatunki takie jak jabłoń i zboża plantatorzy planują wykonać jeszcze zaległe prace porządkowe i pielęgnacyjne na plantacjach. W większości będą to prace z zakresu ostatniego odchwaszczania międzyrzędzi, usuwania rozłogów. Duża grupa plantatorów wraz z poprawą pogody będzie przymierzała się do wykonania ostatnich zabiegów na plantacjach.

W większości będą to jedne z ostatnich zabiegów dokarmiających rośliny mające na celu zwiększyć ich mrozoodporność i ograniczyć ewentualne skutki zimowych mrozów na plantacji. Okres jesienny jest odpowiedny dla dostarczenia tak ważnych pierwiastków dla roślin jak Bor (B) Cynk (Zn), które bezpośrednio wpływają na jakość pąków kwiatowych w roślinach. Innymi pierwiastkami korzystnymi ze względu na poprawę zimotrwałości jest potas (K), który bezpośrednio wpływa na regulację gospodarki wodnej roślin poprzez odwadnianie tkanek w okresie chłodów i mrozów , ale również wpływa na „drewnienie” tkanek roślinny poprawiając ich mrozoodporność.

Pomimo łagodnego przebiegu zim w poprzednich latach nie należy jej lekceważyć. Nawet biorąc po lupę zeszłoroczny grudzień i styczeń można zauważyć, że wystąpiło nagłe załamanie pogody nastąpiła wyżowa aura zanim pojawiła się okrywa  śnieżna. Spowodowało to wystąpienie z różną intensywnością uszkodzeń mrozowych. Ucierpiały szczególnie gatunki jagodowe w tym truskawka. Jednym z przyczyn uszkodzeń było z jednej strony nagłe ogłodzenie i po bardzo ciepłym i wilgotnym grudniu. A kolejnym to dobór odmian po jakie obecnie sięgają plantatorzy. Większość z nich to odmiany wychodowane w cieplejszym i łagodniejszym klimacie, gdzie wysoka mrozoodporność nie jest priorytetem hodowlanym. A kierunki skupiają się przede wszystkim na kreowaniu odmian tolerancyjnych i odpornych na najgroźniejsze patogeny występujące w uprawach jagodowych. Nie bez znaczenia okazały się zabiegi przygotowujące rośliny do spoczynku zimowego. Wielu plantatorów pomija ten ważny etap produkcji owoców wysokiej jakości z jednej strony bagatelizując możliwość uszkodzeń w okresie zimy, ale przede w gospodarstwach w których uprawia się jabłonie i późne kapusty optymalny okres wprowadzania roślin w spoczynek zimowy zbiega się ze zbiorami. Tu należy poszukiwać przyczyny ograniczonej ilości czasu.

Jakie czynniki wpływają na mrozoodporność roślin?

Przede wszystkim prawidłowy rozwój roślin, który osiąga się dzięki prawidłowemu nawożeniu. Aby rośliny były odpowiednio nawożone konieczne jest dostarczenie składników pokarmowych do gleby, która będzie zapewniała prawidłowe pobieranie ich przez rośliny. Podstawą do tego jest prawidłowy odczyn gleby, który dla obecnie uprawianych roślin powinien wynosić ok pH  6-6,5 dla prób wykonywanych metodą ogrodniczą. Jednak w glebie o takim odczynie może dochodzić do obniżenia dostępności mikroelementów szczególnie na glebach lekkich o niskiej pojemności kompleksu sorpcyjnego i na tych, gdzie nie dostarczano mikroelementów wraz z nawożeniem. Jednym z pierwiastków wpływających na mrozoodporność jest potas (K). Jest nieocenionym pierwiastkiem, który wpływa na regulację gospodarki wodnej roślin wspierając odwanianie tkanek w okresach niskich temperatur. Wieloletnie obserwacje i materiały naukowe potwierdzają ten fakt zwracają szczególną uwagę na konieczność prawidłowego nawożenia potasem nie tylko do okresu owocowania, ale również w okresie jesieni i wchodzenia roślin w stan spoczynku.

Rola mikroelementów w jesiennym odżywianiu roślin

Gatunki jagodowe charakteryzują się dużą intensywnością uprawy a tym samym oczekiwania stawiane przed ich uprawą są bardzo duże. Z upływem lat i nabieraniem doświadczenia przez plantatorów coraz większą uwagę zwraca się na szczegóły. Jednym z nich jest poprawa jakości pąków kwiatowych, które są zawiązane w roślinie na okres zimy. Niezastąpione są takie mikroelementy jak bor oraz cynk. Plantatorzy są świadomi ich korzystego znaczenia w uprawie przede wszystkim z okresu około

Cynk

Dla roślin jest bardzo ważnym mikroelementem, który wpływa bezpośrednio i pośrednio na wiele reakcji, które zachodzą w roślinie. Bierze udział w syntezie białek i węglowodanów, jest również prekursorem wielu fitohormonów roślinnych a przede wszystkim bierze udział w syntezie auksyn. A to one odpowiadają m.in. za prawidłowy wzrost systemu korzeniowego roślin. Uczestniczy również w metabolizmie azotu w roślinach co będzie pośrednio wpływało na ich mrozoodporność. Warto mieć na uwadze, że cynk to również pierwiastek podnoszący mrozoodporność roślin i poprawia jakość pąków kwiatowych w okresie spoczynku zimowego roślin. Cynk będąc mikroelementem jest pobierany w niewielkich ilościach przez rośliny, niemniej jednak jego najmniejsze niedobory niekorzystnie wpływają na wielkość plonu i jego jakość. Objawy niedoboru cynku uwidaczniają się na najmłodszych liściach roślin jako wąskie listki z żółknięciem między żyłkowym przy zachowaniu ciemnego koloru nerwów. Do niedoboru cynku dochodzi najczęściej na glebach o pH powyżej 6 przy którym zmniejsza się jego ogólna dostępność w kompleksie sorpcyjnym w tym dla roślin.

Funkcje cynku

  • niezbędny składnik polimerazy RNA, która katalizuje syntezę RNA, co z kolei wpływa na produkcję białek,
  • jako składnik enzymów, cynk katalizuje syntezę fruktozo-6-fosforanu, ważnego metabolitu w glikolizie, a tym samym w fotosyntezie,
  • niezbędny dla stabilności rybosomów,
  • składnik lub aktywator wielu ważnych enzymów, co wpływa na szeroki zakres procesów metabolicznych w roślinie,
  • reguluje gospodarkę fosforem,
  • synteza tryptofanu – prekursora auksyn,
  • zwiększa odporność roślin na choroby.

Bor

Mikroelement, który każdy z plantatorów stara się dostarczać corocznie poprzez nawożenie pozakorzeniowe. Jest to pierwiastek, na który największą uwagę zwraca się w okresie kwitnienia, ponieważ wpływa na długość życia pyłku i zdolności kiełkowania łagiewki pyłkowej. Jednym z efektywniejszych terminów nawożenia tym mikroelementem jest okres  pozbiorczym np. w uprawie truskawek po skoszeniu liści ale również również przed wejściem roślin w okres spoczynku. Bor podobnie jak cynk wpływa na poprawę jakości zawiązanych pąków kwiatowych w roślinie. Zwiększa ich mrozoodporność, i poprawia regenerację powstałych uszkodzeń w okresie zimy. Należy pamiętać, że bor jest słabo mobilnym pierwiastkiem w roślinie i do skutecznego nawożenia konieczne jest stosowanie nawozów w warunkach mogących dać możliwość prawidłowego pobierania i transportowania do wnętrza roślin. Regularne nawożenie borem jest istotne ze względu na łatwe wypłukiwanie z kompleksu sorpcyjnego szczególnie na glebach lekkich. Zeszłoroczna zima, która charakteryzowała się dużą ilością opadów bez zamarzniętej gleby stworzyła deficyty boru w glebie, który należy stopniowo uzupełniać. Należy jednocześnie zaznaczyć, że zbyt wysokie jednorazowe dawki boru mogą okazać się toksyczne dla systemu korzeniowego roślin. Dlatego nawożenie borem powinno odbywać się w sposób systematyczny, który pozwoli na efektywne wykorzystanie składnika pokarmowego przez rośliny, ale również pozwoli na zwiększenie jego ilości w kompleksie sorpcyjnym. Strategia ta powinna opierać się przede wszystkim na stosowaniu nawozów posypowych zawierających w swoim składzie bor. Może to być saletra wapniowa z borem albo saletrzak z borem. Dodatkowo wsparciem może być opryskiwanie gleby nawozami mikroelementowymi przed założeniem plantacji szczególnie tam, gdzie gleba ma bardzo niską zasobność.

Funkcje Boru:

  • bierze udział w tworzeniu ścian komórkowych,
  • poprawia stabilność i funkcjonowanie błon komórkowych,
  • wspomaga wzrost roślin poprzez stymulację podziałów komórkowych,
  • reprodukcja – wzrost łagiewki pyłkowej,
  • metabolizm białkowy – zawartość fosforanów w DNA i RNA,
  • aktywacja oksydazy kwasu indolilooctowego (IAA – auksyny),
  • synteza fenoli (odporność na patogeny i lignin (sztywność roślin).
  • Poprawia mrozoodporność roślin

Dokarmianie Cynkiem i Borem w okresie przed spoczynkiem roślin najlepiej jest wykonywać zanim rośliny rozpoczną fazę utraty liści. Związane to jest z wyżej opisanym powolnym transportem boru z liści do pąków kwiatowych. Niemniej jednak w uprawie takiej jak truskawka ten problem schodzi na dalszy plan, ponieważ rośliny będą w stanie dłużej asymilować niż np. jabłonie i grusze. Uzupełniać cynk i bor można poprzez gotowe mieszanki takie jak FruitAkademia po zbiorach owoców, która oprócz cynku i boru dodatkowo zawiera mocznik, który również odżywi rośliny w azot bez pobudzania ich do wzrostu. W warunkach ograniczonej zdolności do pobierania składników pokarmowych przez liście warto sięgnąć po nowoczesne formy nawozów w postaci cieczy jonowych takich jak NewJon Zn, czyli nawóz cynkowy o bardzo szybkim pobieraniu przez liście. Charakterystyczne dla cieczy jonowych to przede wszystkim jej bardzo dobre pokrycie liści a tym samym poprawiona zostaje ich przyswajalność. W celu uzupełniania niedoborów boru można sięgnąć po następujące rozwiązania Cropvit B zawierający 150 g B/1l produktu oraz Cropvit BMo zawierający oprócz boru również molibden, który dodatkowo poprzez wspieranie enzymów reduktazy azotanowej będzie wbudowywać azot w struktury białkowe zwiększając dodatkowo ich wytrzymałość na mróz.

Zalecenia

Do zabiegu odżywiającego rośliny na okres zimowego spoczynku można wykorzystać gotowe mieszanki nawozowe lub mieszanki „zbudowane” na pojedynczych rozwiązaniach. Poniżej rekomendowane rozwiązania:

✅ FruitAkademia po zbiorach 5 kg/ha + Asystent+ 0,1 l/ha

lub

✅✅ Mocznik 5 kg/ha + Cropvit B 1-3 l/ha + NewJon Zn 0,2 – 0,5 l/ha + Asystent+ 0,1 l/ha

lub

✅✅✅ Mocznik 5 kg/ha + Bor Extra 21 1-2 kg/ha + NewJon Zn 0,2-0,5 l/ha + Asystent+ 0,1 l/ha

 

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.

Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.

UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.