Komunikat agrotechniczny 3 (15-02-2023) Nawożenie potasowe w sadach i jagodnikach

Nawożenie Potasem.  

Jednym z najważniejszych makroelementów dla prawidłowego wzrostu i plonowania roślin sadowniczych jest potas. Odpowiada on za prawidłową gospodarkę wodną roślin, ogranicza wrażliwość na okresowe niedobory wody poprzez regulowanie pracy aparatów szparkowych w roślinie. Ponadto dzięki właściwościom regulowania poziomu uwodnienia tkanek roślinnych poprawia mrozoodporność roślin sadowniczych. Jednak to nie są jedyne funkcje za jakie odpowiada potas w roślinie, ponieważ jest to zaraz obok azotu najważniejszy pierwiastek odpowiadający za wielkość i jakość plonu. Dla większości gatunków zapotrzebowanie na potas znajduje się na drugim miejscu zaraz za zapotrzebowaniem na azot. W sadzie jabłoniowym przy plonie ok 50t/ha rośliny pobierają ok 140 kg K przy czym z jedną toną jabłek wynosimy bezpowrotnie z sadu 4 kg K2O.  Uprawy jagodowe również charakteryzują się wysokim zapotrzebowaniem na ten składnik pokarmowy, tak dla truskawki przyjmuje się, że z hektara rośliny pobierają ok 150 kg K2O z czego z toną owoców wynosimy z plantacji ok 50 kg K2O. Duża część tych składników pokarmowych powraca jednak do gleby wraz z resztami roślinnymi, będąc jednak dostępna w kolejnych latach po ich mineralizacji. Nie bez znaczenia pozostaje wymywanie potasu poprzez jego wysoką mobilność w profilu glebowym i niską siłą z jaką wiąże się z kompleksem sorpcyjnym gleby. Opady deszczu i nawadnianie plantacji przyczyniają się do intensyfikacji tego procesu. Rocznie straty mogą wynosić nawet do 50 kg/ha K2O z jednego hektara. Potas dodatkowo poprawia zdolności regeneracyjne wiązek przewodzących w roślinnie po ich wystąpieniu w roślinach podczas mroźnej zimy. 

Mając na uwadze powyższe aspekty konieczne jest coroczne uzupełnianie tego składnika pokarmowego w glebie pamiętając, że zawsze powinniśmy poziom nawożenia dobierać na podstawie aktualnych analiz chemicznych gleby. Pozwoli to na jak najlepsze wykorzystanie potencjału plonowania i optymalnego wykorzystania typu gleby. W celu uzupełniania potasu dostępne są dwie możliwości, poprzez wykorzystanie nawozów chlorkowych takich jak sól potasowa lub opartych na siarczanach potasu. O wykorzystaniu poszczególnych produktów będzie decydować kilka aspektów, termin stosowania oraz typ gleby, gatunki uprawne.  

Wszystkie uprawy sadownicze cechują się mniejszą tolerancją na chlorki niż uprawy rolnicze. W ich przypadku należy skupić się na ograniczaniu stosowania nawozów chlorkowych lub minimalizowaniu skutku negatywnego oddziaływania chloru na system korzeniowy roślin. Do gatunków częściowo tolerujące chlorki zalicza się owoce ziarnkowe czy czarna porzeczka. Natomiast wysoką wrażliwością odznaczają się wszystkie gatunki jagodowe borówki, maliny, truskawki, czerwona porzeczka, dodatkowo również drzewa pestkowe, a w szczególności czereśnie. W ich przypadku nawozy potasowe powinny być stosowane głównie w formie siarczanowej.  

Optymalnym terminem do stosowania nawozów potasowych ze szczególnym naciskiem na formę chlorkową jest okres jesieni bądź wczesnej wiosny. Zastosowanie w tych terminach pozwoli na odpowiednie rozpuszczenie się granul i przemieszczenie się dostępnego potasu w strefę systemu korzeniowego. Jednocześnie opady deszczu i śniegu pozwolą na wypłukanie chloru poza zasięg systemu korzeniowego roślin nie powodując uszkodzeń. Jednak soli potasowych nie należy stosować później niż 15.03. ze względu na wysoką koncentrację chlorków negatywnie wpływających na młode przyrosty systemu korzeniowego roślin.  

Dla wszystkich gatunków jagodowych i czereśni bezwzględnie należy wykorzystywać nawozy bezchlorkowe oparte na siarczanach, w tym przypadku głównie na siarczanie potasu. Są one bezpieczne dla wrażliwego systemu korzeniowego m.in. truskawki i maliny. Dodatkowo mają one niski indeks solny będący ważnym parametrem w uprawach w glebie i pod osłonami. Dzięki temu można stosować w późniejszych wiosennych terminach jako nawożenie uzupełniające w przypadku, kiedy oczekujemy wysokiego plonu, bądź niskich zasobności w składniki pokarmowe wynikające z analizy chemicznej gleby. Na szczególną uwagę przy wykorzystaniu formy siarczanowej zasługuje fakt nawożenia siarką, która jest bardzo istotna chociażby dla prawidłowego pobierania i wykorzystania azotu z gleby. Coraz częściej zwraca się uwagę na zawartość tego makroelementu w glebie i konieczności jego nawożenia. Stosowanie nowoczesnych filtrów na kominach elektrowni i fabryk i niedopuszczenie do spalania słabej jakości węgla ogranicza dostarczanie siarki poprzez opady atmosferyczne, które dotychczas były głównym źródłem siarki w polskich glebach.  

Zalecenia: 

  • Sól potasowa – w zależności od gatunku uprawnego i zapotrzebowania 100-300 kg, dla gatunków częściowo tolerujących zawartość chlorków stosować na niezamarzniętą glebą i śnieg. Najpóźniej do 15.03 
  • Jabłoń – 80-120 kg K2O 
  • Grusza – 80-150 kg K2O 
  • Siarczan potasu – 100 – 300 kg – w zależności od wymagań pokarmowych roślin i zasobności w składniki pokarmowe gleby. Wysiewać na niezamarzniętą i nie pokrytą śniegiem.  
  • Truskawka – 100-150 kg K2 
  • Malina 100-200 kg K2 
  • Borówka wysoka 50-80 kg K2O 
  • Dodatkowo uzupełnianie potasu nastąpi przy wysiewaniu nawozów wieloskładnikowych np. BlueComplex.