Wapń nie wątpliwie odgrywa ogromną rolę dla roślin. Jest to makroelement drugorzędowy, który podobnie jak magnez i siarka musi być uwzględniany w nawożeniu doglebowym i nalistnym, na równi z pozostałymi składnikami. Pierwiastek ten odpowiada za szereg procesów, m. in. jest niezbędnym składnikiem pokarmowym oraz odpowiada za właściwy odczyn gleby, przez co reguluje pobieranie innych składników pokarmowych oraz wzmacnia odporność na czynniki chorobowe. Wapń jest również składnikiem propektyn, substancji uszczelniającej tkanki owocu. Niewystarczające zaopatrzenie owoców w ten pierwiastek powoduje niestabilność budowy tkanek.
Objawy niedoboru na liściach występują bardzo rzadko. Znacznie groźniejszy jest deficyt wapnia w owocach, jego niedostateczna ilość w komórkach może doprowadzić do szeregu chorób pochodzenia fizjologicznego, m. in. gorzkiej plamistości podskórnej (GPP) czy też wszelkiego rodzaju rozpadów miąższu . Problem ten dotyczy przede wszystkim roślin sadowniczych, dlatego największe znaczenie w pozakorzeniowym dokarmianiu owoców w sadach ma wapń. Jest to związane z silną konkurencją o wapń pomiędzy liśćmi, a owocami. Z tego powodu pozakorzeniowe dokarmianie wapniem owoców stało się zabiegiem obligatoryjnym.
Kiedy i dlaczego?
Maj i czerwiec to okres intensywnego wzrostu pędów i owoców, podczas którego dochodzi do podziałów komórkowych. Wapń jest pierwiastkiem, który bezwzględnie trzeba dostarczyć do owoców poprzez pozakorzeniowe opryskiwanie. Aby móc prawidłowo podejmować decyzje co do dokarmiania wapniem należy poznać podstawowe zasady fizjologii drzewa. Wapnia w glebie zwykle jest wystarczająca ilość, aby odżywić drzewo w ten składnik. Pobierany jest on przez merystemy wzrostu korzeni. Jest więc lepiej pobierany przez podkładki z dużą liczbą korzeni włośnikowych. Wapń transportowany jest z korzeni przez wiązki przewodzące do górnych partii drzewa. Przemieszcza się on w tę stronę z której napływa więcej auksyn. Wczesną wiosną to właśnie kwiaty i młode zawiązki przeważają w produkcji auksyn nad młodymi pędami. W tym okresie do tych części roślin trafia wystarczająca ilość wapnia. Dokarmianie owoców wapniem należy rozpocząć gdy tracą one przewagę w produkcji auksyn. Zwykle ma to miejsce po opadzie czerwcowym. Wapń przekazany do zawiązków od drzewa trafia do nich głównie w maju/ czerwcu, jeżeli w tym okresie wystąpią warunki utrudniające pobieranie składników pokarmowych z gleby jak susza, czy zalanie należy rozważyć intensywniejsze dokarmianie wapniem w dalszej części sezonu. Ważna jest również jakość liści rozetowych przy kwiecie. Jeżeli zostaną one uszkodzone przez przymrozek lub przez fitotoksyczność olei parafinowych zmniejsza się produkcja auksyn w obrębie kwiatostanu, wzmaga się konkurencja pomiędzy kwiatem a młodymi pędami. W takiej sytuacji do młodych zawiązków dostanie się mniej wapnia. Kolejną sytuacją, w której należy rozważyć intensywniejsze dokarmianie wapniem jest niewielki plon. Można wnioskować, że każdy zawiązek otrzymuje od drzewa podobną ilość wapnia . Jeśli owoców na drzewie jest mało dochodzi do przerastania owoców, a w miąższu do rozcieńczenia składników pokarmowych, co w przypadku wapnia podnosi ryzyko wystąpienia chorób fizjologicznych.
Dokarmianie pozakorzeniowe wapniem to nie tylko ograniczanie występowania gorzkiej plamistości podskórnej (GPP), to również ograniczanie występowania innych chorób fizjologicznych jak rozpady wewnętrzne, szklistość miąższu. Ma wpływ na poprawę jędrności owoców, długość przechowywania i opóźnienie wystąpienia objawów porażenia gorzką zgnilizną.
Intensywność dokarmiania wapniem należy uzależnić ok kilku czynników, jak wymagania odmiany, ilość owoców na drzewie, ilość wapnia w glebie oraz możliwości pobierania wapnia w okresie wiosennym. Pozakorzeniowe dokarmianie wapniem jest potrzebne nie tylko w odmianach podatnych na występowanie chorób fizjologicznych.
Odmiany wrażliwe na GPP jak ‘Ligol’, ‘Šampion’ oraz triploidalne ‘Boskoop’, ‘Mutsu’ i cała grupa Jonagolda muszą być obowiązkowo dokarmiane wapniem. Na odmianach drobnoowocowych jak Gala, GPP praktycznie nie występuje, ale jeśli chcemy długo przechowywać owoce i utrzymać przez ten czas wysoką jędrność nawożenie wapniem jest również obowiązkowe.
Aby opryskiwanie wapniem było jak najbardziej skuteczne należy pamiętać o tym, że wapń, który trafi na liście nie zostanie przetransportowany do owoców. W związku z tym należy już na etapie cięcia sadu zadbać o prawidłową dystrybucję w koronie cieczy roboczej. Owoce muszą zostać nią dokładnie pokryte, bowiem wapń może się przedostać do wnętrza tylko przez skórkę.
Jaki wapń wybrać?
Do dokarmiania pozakorzeniowego zawiązków jabłoni wapniem należy wybierać sprawdzone oraz skuteczne rozwiązania. Jednym z bardziej popularnych, niedrogich a zarazem skutecznych sposobów dostarczenia tego pierwiastka jest stosowanie roztworów soli wapnia w postaci saletry wapniowej jak i chlorku wapnia. Należy jednak pamiętać, że sole te mogą powodować poparzenia liści czy owoców, a w przypadku stosowania saletry wapniowej może dojść nawet do pogorszenia wybarwienia owoców. Podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych, szczególnie w temperaturach powyżej 25˚C jony wapnia będą również słabo pobierane.
Jednym ze sposobów ograniczenia negatywnych efektów stosowania soli wapnia – głównie chlorku wapnia oraz poprawy jego przyswajania polecane jest dodawanie do zabiegu aminokwasów pochodzenia roślinnego takich jak Naturamin WSP w dawce 0,2 – 0,3 kg/ha. Jest to wystarczająca ilość, aby zwiększyć bezpieczeństwo stosowania i poprawić wchłanianie wapnia. Formuła produktu działa jako nośnik substancji odżywczych zwiększając ich pobieranie.
Chlorku wapnia nie należy mieszać z preparatami zawierającymi mancozeb. W przypadku mieszania z kaptanem należy wziąć pod uwagę stabilność substancji aktywnej – w wysokim ph cieczy kaptan traci swoje właściwości.
Chlorek wapnia należy stosować w dawce – 4-7 kg/ha, oczywiście dawka chlorku wapnia będzie zależna od temperatury. Jeśli temperatura waha się w granicach 18 – 23˚C (temperatura dnia, a nie temperatura w czasie zabiegu), stosujemy dawkę do 7kg. W temperaturach 23-25˚C należy ograniczyć dawki do 5kg. Należy pamiętać aby do każdego zabiegu dodawać aminokwasy Naturamin WSP.
Fajnym i bezpiecznym rozwiązaniem jest forma mrówczanu wapnia dostarczająca łatwoprzyswajalnego wapnia np. FruitCa, który oprócz wapnia w składzie posiada Bor. Produkt dedykowany jest do większości upraw sadowniczych i warzywniczych w dawkach 1,5-2,5kg/ha.
Kolejnym sprawdzonym rozwiązaniem jest stosowanie produktów nanotechnologicznych w postaci produktów Nano Active i Nano Active Forte. Produkty te w swoim składzie zawierają duże ilości Ca ale również inne składniki, zarówno makro jak i mikro elementy. Nawóz posiada unikalne właściwości transportowe umożliwiające transport wapnia do owoców. Nowatorska formuła powoduje, że dostarczenie nawet niewielkich dawek nawozu, przynosi dobre efekty, bez ryzyka uszkodzeń owoców. Jest to szczególnie ważne w początkowym okresie wzrostu zawiązków, kiedy to zabiegi z użyciem innych form wapnia mogą powodować uszkodzenia roślin i wywołać ordzawienia owoców. Produkty Nano Active istotnie wpływają na podniesienie jakości oraz trwałości przechowalniczej owoców co zostało poparte badaniami.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
