Tematy:
- Rak drzew ziarnkowych
- Zgorzele kory
- Wskazania do ograniczania chorób
- Nowe rozwiązanie w walce z chorobami kory
Ostatnich kilka lat to wzmożona intensywność występowania patogenów wywołujących choroby kory i drewna. Na jabłoniach odmian podatnych (‘Gala’, ‘Szampion’, ‘Pinova’, ‘Elstar’, ‘Rubin’, ‘Koksa Pomarańczowa’, ‘Ligol’, ‘Fiesta’, ‘Golden Delicious’, ‘Pink Lady’ oraz ‘Freedom’, ‘Rajka’ i ‘Topaz’) corocznie obserwuje się nowe zrakowacenia i zgorzele kory. Sprawcami ww. chorób są odpowiednio grzyb Neonectria galligena i grzyby z rodzaju Neofabraea.
1) Rak drzew ziarnkowych
Zrakowacenia wywołane przez raka drzew owocowych rozwijają się tak w młodych nasadzeniach jabłoni jak i starszych kwaterach. W zależności od zasięgu występowania objawów oraz aktywności tkanki kalusowej wyróżnia się dwa typy raków, tzw. raka otwartego i zamkniętego. Pierwsza forma raka objawia się w postaci przebarwienia kory na kolor brunatnoczarny, a następnie nekrozy. Spękania kory w obrębie porażenia sięgają głęboko aż do drewna, kora wykrusza się odsłaniając rdzeń. Druga forma charakteryzuje się częściowym zabliźnianiem powstających nekroz przez nowo przyrastającą zdrową tkankę kallusową. Patogen niszczy także wiązki przewodzące, co widać na przekroju poprzecznym przez pień porażonych drzew. W obrębie zrakowaceń grzyb wytwarza białe poduszeczki – sporodochia z zarodnikami konidialnymi. Jesienią na tych samych ranach w spękaniach kory pojawiają się ciemnoczerwone perytecja z zarodnikami workowymi.
2) Zgorzele kory
Zgorzele powodowane przez Neofabraea malicorticis lub N. alba to druga pod względem częstości występowania choroba w sadach jabłoniowym. Rany typu zgorzelowego występują w postaci przebarwień kory na jaśniejszy odcień. Wokół chorobowo zmienionych miejsc tkanki zamierają, lekko zapadają się i łuszczą. Z czasem na zamierających tkankach pojawiają się czarne utwory zarodnikowania konidialnego grzyba – acerwulusy.
Zarodniki uwalniane z powierzchni tych ran infekują tkanki roślinne przez cały rok, szczególnie w miesiącach o wysokiej wilgotności. Wrotami infekcji są zwykle mechaniczne uszkodzenia czy naturalne otwory. Do najsilniejszych infekcji dochodzi podczas ciepłych i wilgotnych dni jesienią, kiedy masowo mogą być porażane ślady po opadających liściach, a także blizny po oderwanych szypułkach owoców. W przypadku obydwu chorób najgroźniejsze są infekcje rozwijające się na przewodniku, przybierające postać obrączki tzn. rozwijające się na całym obwodzie przewodnika. Wiąże się to z tym, że patogeny niszcząc wiązki przewodzące odcinają dopływ asymilatów do części ponad nekrozą co skutkuje jej zamieraniem. Na problem należy zwrócić szczególną uwagę w sadach odmian podatnych (m.in. ‘Gala’, ‘Sampion’), gdzie presja chorób jest silna.
3) Wskazania do ograniczania chorób
W sadach gdzie problem jest powszechny wskazane jest usuwanie pędów z widocznymi zrakowaceniami, najszybciej jak to możliwe i ich palenie. Rany zgorzelowe na przewodniku powinny być oczyszczone i zabezpieczone maścią ogrodniczą np. Funaben Plus. Aby obniżyć presję patogenów w sadzie zrakowacenia można traktować zasadą sodową (1kg NaOH na 5 l wody): zatrzymuje to przyrost zrakowacenia i niszczy zarodniki. Zrakowacenia można opryskiwać ręcznym lub plecakowym opryskiwaczem przy zachowaniu szczególnych warunków ostrożności.
Wśród zachodnich doradców standardowym zabiegiem jest aplikacja produktu miedziowego lub kaptanu na początku opadania liści oraz kiedy spadnie połowa liści aplikacja Topsinu w mieszaninie z produktem miedziowym. Niestety w warunkach polskiego ustawodawstwa Topsin zarejestrowany jest tylko do zastosowania po wystąpieniu gradobicia a nie w okresie pozbiorczym do ochrony przed patogenami kory i drewna. Po całkowitym opadzie liści nasi zachodni sąsiedzi stosują podchloryn sodu, który jako substancja o silnych właściwościach żrących ma działanie odkażające – ogranicza występowanie patogenów rozwijających się na powierzchni drzew.
4) Nowe rozwiązanie w walce z chorobami kory
Stosunkowo nowym rozwiązaniem w walce z chorobami kory i drewna jest środek Huwa San TR 50. Środek zawiera 50% nadtlenku wodoru stabilizowanego srebrem (0,036%). Wyniki najnowszych badań wskazują, że środek powoduje bardzo szybkie gojenie ran. Doświadczenie przeprowadzone na jabłoni odmiany ‘Szampion’ wykazały, że na zrakowaceniach występujących na pniach i grubszych konarach, tkanka kallusowa tworzyła się na około 90% ran po 3 miesiącach, gdy drzewa opryskano 3-krotnie Huwa San TR 50 w odstępach 7-10 dniowych w dawce 1 l/ha.
Produkt może być również użyteczny w okresie wczesnowiosennym. Pierwszy zabieg należy wykonać, gdy drzewa rozpoczynają wegetację i powtórzyć 2-krotnie co 5-7 dni stosując 1 l/ha. Po wczesnowiosennym cięciu krzewów jagodowych, oraz bezpośrednio po zakończeniu kombajnowego zbioru owoców rośliny należy opryskać 1 razowo stosując dawkę 1 l środka/ha.
Pozytywne efekty odnotowano również w przypadku zastosowania środka po uszkodzeniach gradowych. Drzewa moreli opryskiwano 3 krotnie w odstępach co 7 dni stosując środek w dawce 0,5 l/ha. Po 3 miesiącach rany pogradowe zabliźniły się w ok. 90%, ograniczając jednocześnie rozwój patogenów na pędach.
Produkt Huwa San nie jest panaceum na wszelkie „zło”, nie można jednak kwestionować jego pozytywnego wpływu na regenerację tkanek i ograniczenie rozwoju czynników chorobotwórczych. Z powodzeniem może być stosowany w sadach
Pamiętajmy!!!
Ze środków ochrony roślin należy korzystać zgodnie z ich przeznaczeniem uwzględnionym w etykiecie rejestracyjnej produktów, zachowaniem okresów karencji i warunków bezpieczeństwa. Zalecenia zachodnich doradców są wyłącznie treścią informacyjną nie stanowią zalecenia rekomendowanego.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
