Zima 2022/2023 roku zapisuje się na kartach historii na wielu płaszczyznach rekordowo. Pierwszy dzień nowego 2023 roku i już nowy rekord. Tym razem to nie nasza zasługa, a anomalia pogodowa. Wartość słupka rtęci 1 stycznia poszybowała dokładnie do 19 ˚C w Jodłowniku (woj. małopolskie). Poprawiając tym samym dotychczasowy rekord z 1999 roku o 0,4˚C. Wyjątkowo ciepło było także w centralnej Polsce. Stacja meteorologiczna zlokalizowana na Okęciu w Warszawie wskazała temp. 18,9˚C. Wartość ta była o 5,1˚C większa od dotychczasowego rekordu z 1993 roku.
Branża sadownicza obawia się ewentualnych następstw warunków pogodowych jakie występują obecnie za oknami naszych domów. Niestety anomalii nie koniec, IMGW ostrzega, że kolejne dni będą swego rodzaju huśtawką pogodową. Ciepłe dni w zakresie 5-10 ˚C w dzień i -1-0 ˚C w nocy.
Takie warunki wprowadzają wiele niepewności, dlaczego?
- Wiele gatunków roślin może rozpocząć przedwcześnie wegetację. Spoczynek roślin – w fizjologii roślin to stan zahamowania wzrostu, silnego ograniczenia procesów metabolicznych przy jednoczesnym zachowaniu pełnej zdolności do życia. W zależności od sposobu wychodzenia ze stanu spoczynku wyróżniany jest spoczynek względny oraz spoczynek bezwzględny (spoczynek głęboki). Rośliny sadownicze zwykle pozostają w spoczynku głębokim, a wyjście z niego następuje po zaistnieniu nie tylko sprzyjających warunków środowiskowych, ale po upływie odpowiedniego czasu i zmian hormonalnych zachodzących wewnątrz organów roślinnych. A więc „budzą się” powoli i warunki jak mieliśmy ostatnio raczej nie spowodują ich nagłego rozwoju, ale mogą powodować powolne rozhartowanie roślin, przez co będą one mniej odporne na niskie temperatury w późniejszym terminie. Wielu sadowników już na ten moment zauważa, że podczas cięcia na sekatorach widoczny jest sok. Oznacza to ni mniej ni więcej jak to, że soki zaczęły rozrzedzać się na skutek dostępu wody i krążyć w drewnie, co przy silnych spadkach temperatury może skutkować uszkodzeniem tkanek (rozrzedzony sok ma zdecydowanie wyższą temp. krzepnięcia, co może prowadzić do uszkodzenia komórek na skutek pojawiania się kryształków lodu).
- Ciepła zima sprzyja namnażaniu się różnych szkodników oraz rozwojowi niektórych chorób. Podczas zimowych chłodów część z populacji gatunków szkodliwych owadów ginie. Łagodne zimy niestety przyczyniają się do ich przeżycia i uderzenia wiosną ze zdwojoną siłą. Ale dla owadów zimujących w formie dorosłej te kilkudniowe średniodobowe temp. z zakresu +8˚C mogą okazać się szkodliwe (zachwiany okres zimowania). Obecnie w sadach gruszowych już pojawiają się informacje o miodówce gruszowej. Szkodnik ten jest charakterystyczny raczej dla przełomu lutego i marca. Jego wybudzenie ze spoczynku i próba złożenia jaj może skończyć się śmiercią podczas ochłodzenia – o ile takie nastąpi w późniejszym czasie.
W przypadku chorób takich jak raki i zgorzele, powodowane przez grzyby odpowiednio Neonectria galigena i Neofabrea alba/malicorticis bardzo szybko rozwijają się w warunkach temp. > 0˚C i wysokiej wilgotności, sprzyjają nowym infekcją pędów i ran po cięciu. - Łagodna i wietrzna zima, przy braku okrywy śnieżnej może powodować zakłócenia w zasobach wód gruntowych. Z problemem deficytu opadów większość rejonów naszego kraju boryka się corocznie. Suszę i stepowienie niektórych terenów widać zwłaszcza w okresie letnim. Dlatego przy braku opadów zimą może dochodzić do pogłębiania się tego stanu.
Sen oraz odpoczynek niezbędny jest dla prawidłowego rozwoju każdego żywego organizmu.
Mechanizm hormonalnej regulacji spoczynku
Wyjście ze stanu spoczynku
- zwiększa się prawdopodobieństwo uszkodzeń wywołanych niskimi temperaturami.
- rozrzedzenie soku komórkowego ( mogą powstawać kryształki lodu, które przyczyniają się do uszkodzenia struktur komórkowych jak i samej ściany komórkowej).
- wzrasta podatność roślin na stres oksydacyjny (niszczenie struktur pod wpływem tlenu atmosferycznego).
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju.
