Nawożenie gatunków ziarnkowaych

Jabłoń

Nawożenie azotem: Optymalne dawki azotu dla sadów jabłoniowych wynoszą od 60 do 80 kg N /ha, dla sadów o plenności ok 50-60 t/ha. Wyższe plonowanie wymaga odpowiednio wyższego nawożenia N. Dawki stosujemy corocznie od początku wegetacji (marzec/kwiecień – rozmarznięta gleba) do czerwcowego opadu zawiązków. Całościową dawkę azotu dzielimy na 2 dawki (przed i po kwitnieniu).

Nawożenie fosforem: Nawożenie P wykonuje się, gdy wyniki analizy liści wykażą zbyt małą jego zawartość lub gdy pojawią się objawy niedoboru tego składnika na roślinie. Fosfor podajemy: dolistnie (2-3 zabiegi) lub fertygacja (nawożenie wiosną). Dawka P zgodnie z zaleceniami producenta, zależnie od zawartości P2O5 w nawozie.

Nawożenie potasem: O konieczności nawożenia K oraz jego dawce decyduje zawartość K w glebie i liściach. Potas sprzyja wyrastaniu owoców, ale jego wysokie stężenie w glebie blokuje pobieranie Ca i Mg. Wiosenne nawożenie K poleca się na gleby lekkie, a jesienne – na gleby średnie i ciężkie. Sól potasowej – tylko jesień. Dawki zgodnie z tabela 1, jednak zaleca się co rocznie podawać ok 100 kg K2O; Uwaga na  stosunek Mg:K.

Nawożenie magnezem: O konieczności nawożenia Mg decyduje analiza gleby, zawartość Mg w liściach oraz wygląd drzew. Dawka Mg wynosi 6-12 g MgO na m2 ale najczęściej stosujemy nawozy wieloskładnikowe, gdzie Mg jest dodatkowo, np. wapno dolomitowe – regulacja pH gleby i nawożenie Mg. Jeśli w sadzie zachodzi konieczność zarówno zwiększenia zawartości Mg w glebie, jak i podwyższenia odczynu, to należy użyć wapna magnezowego. Kilkukrotny oprysk Mg w okresie po kwitnieniu aktywuje mechanizmy obronne rośliny i  ogranicza występowanie nekrotycznej plamistości liści.

Opryskiwanie wapniem: Jabłka ubogie w Ca są podatne na pękanie, choroby fizjologiczne.  Niedobór Ca w jabłkach wynika z faktu, że składnik ten transportowany jest głównie do liści. W sadach jabłoniowych należy wykonać od 3 do 7 oprysków Ca. Jabłka genetycznie ubogie w Ca (‘Szampion’, ‘Jonagold’), należy zwiększyć liczbę zabiegów dolistnych Ca.  Intensywniejsze opryskiwanie preparatami wapniowymi wykonuje się w przypadku młodych nasadzeń oraz przy słabym plonowaniu drzew. Pierwszy oprysk Ca wykonać już w połowie czerwca, gdy zawiązki owocowe mają wielkość orzecha włoskiego.

Nawożenie mikroskładnikami: przed kwitnieniem nawożenie dolistne B i Zn (2 zabiegi) poprawa zawiązywania owoców i  odporności na niskie temperatury. Po zbiorze: nawożenie B i Zn powtórzyć.

Stosowanie bioregulatorów: zalecane w wypadkach sterowych jak przymrozki, susza, wysokie temperatury. Stosowanie nawozów wieloskładnikowych z reguły zapewnia potrzebne ilości mikroelementów.

Wapnowanie: Odczyn gleby odpowiedni dla jabłoni  to 6,0-6,7 pH. Często wapnowanie należy wykonywać co 3-4 lata. W zależności od kategorii agronomicznej gleby oraz aktualnego jej odczynu, polecane dawki patrz tabela x. W celu stabilizacji kwasowości gleby należy stosować corocznie około 300 kg CaO na ha (po wcześniejszym osiągnięciu optymalnego odczynu gleby). Jesienne wapnowanie najlepiej wykonać od końca października do pierwszej połowy listopada.

Grusza

Nawożenie azotem: Optymalne dawki azotu dla sadów gruszowych wynoszą do 80 kg N /ha. Dawki stosujemy corocznie od początku wegetacji (marzec/kwiecień – po rozmarznięciu gleby – 50 kg/ha). Całościową dawkę azotu dzielimy na 2 dawki.

Nawożenie fosforem: Nawożenie P wykonuje się, gdy wyniki analizy liści wykażą zbyt małą jego zawartość lub gdy pojawią się objawy niedoboru tego składnika na roślinie. Fosfor podajemy podobnie jak w przypadku jabłoni.

Nawożenie potasem: grusze maja wysokie wymagania co do potasu. Potas sprzyja wyrastaniu owoców, ale jego wysokie stężenie w glebie blokuje pobieranie Ca i Mg. Uwagi podobnie jak przy jabłoni ale dawka minimum co roku to 150 kg K2O/ha.  Uwaga na  stosunek Mg:K.

Nawożenie magnezem: zapotrzebowanie podobnie jak jabłoń.

Nawożenie mikroskładnikami: przed kwitnieniem nawożenie dolistne B (2-3 zabiegi) poprawa zawiązywania owoców i  odporności na niskie temperatury. W czerwcu podajemy Zn. Jesienią B i Zn, dolistnie. Grusza jest wrażliwa na niedobór żelaza Fe (ordzawienie owoców, żółte liście) – Fe podajemy z fertygacją lub stosujemy zabieg dolistnym, zależnie od objawów niedoboru.

Stosowanie bioregulatorów: zalecane w wypadkach stresowych jak przymrozki, susza, wysokie temperatury.

Wapnowanie: Odczyn gleby odpowiedni dla grusz to 6,0-6,5 pH. Wapnowanie podobnie jak u jabłoni.

Nawożenie P, K i Mg  opiera się na wynikach analizy gleby (tabela 1) i liści (tab. 2) oraz na ocenie wizualnej rośliny. W tabeli podano dawki orientacyjne stosowane corocznie. Dawki nawozu przeliczamy na zawartość poszczególnych składników, uwzględniając stosowanie nawozów jednoskładnikowych lub wieloskładnikowych.

 

Tabela 1. Wartości graniczne zawartości potasu (K) i magnezu (Mg) w glebie oraz wysokość ich dawek (Sadowski i in. 1990)

Wyszczególnienie	Klasa zasobności
	niska	średnia			wysoka
Warstwa orna 0-20 cm	zawartość K mg/100 g gleby
zawartość                  < 20%	< 5	5-8			> 8
części                           20-35%	< 8	8-13			> 13
spławialnych           > 35%	< 13	13-21			> 21
Warstwa podorna
zawartość                  <20%	< 3	3-5			> 5
części                           20-35%	< 5	5-8			> 8
spławialnych           > 35%	< 8	8-13			>13
Nawożenie	Dawki K2O  kg/ha
w sadzie owocującym	80 – 120	50 – 80			–
na plantacjach malin	80 – 120	50 – 80			–
Dla obu warstw gleby:	zawartość Mg mg/100 g gleby
gleby zawierające < 20% części spławialnych	< 2,5		2,5 – 4	>  4
gleby zawierające > 20% części spławialnych	< 4		4 – 6	> 6
Nawożenie:	dawka MgO
w sadzie lub na plantacji krzewów jagodowych	12 g/m2		6 g/m2	–
Dla wszystkich rodzajów gleb i dla obu ich warstw	stosunek K/Mg
	bardzo wysoki		wysoki	poprawny
	6		3,5-6	3,5

 

Tabela 2. Liczby graniczne zawartości podstawowych makroskładników w liściach jabłoni (Sadowski i in. 1990) oraz polecane dawki składników

Składnik/dawka składnika	Zakres zawartości składnika w liściach
	deficytowy	niski	optymalny	wysoki
	Zawartość składnika w suchej masie
N (%)	< 1,80	1,80-2,09	2,10-2,40	> 2,40
Dawka N (kg/ha)	120-150	80-120	50-80	0-50
P (%)	–	< 0,15	0,15-0,26	> 0,26
Dawka P2O5 (kg/ha)		50-100	0	0
K (%)	< 0,70	0,70-0,99	1,00-1,50	> 1,50
Dawka K2O (kg/ha)	120-150	80-120	50-80	0
Mg (%)	< 0,18	0,18-0,21	0,22-0,32	> 0,32
Dawka MgO (kg/ha)	120	60	0	0

 

Tabela 3. Orientacyjne dawki azotu (N) dla sadów jabłoniowych w zależności od zawartości materii organicznej w glebie (plonowanie na poziomie 50 t/ha)

Wiek sadu	Zawartość materii organicznej (%)
	0,5-1,5	1,6-2,5	2,6-3,5
	Dawka azotu
Pierwsze 2 lata	15-20*	10-15*	5-10*
Kolejne lata	60-80**	40-60**	20-40**

 

Tabela 4. Liczby graniczne zawartości podstawowych makroskładników w liściach gruszy (Sadowski i in. 1990) oraz polecane dawki składników

Składnik/dawka składnika	Zakres zawartości składnika w liściach
	deficytowy	niski	optymalny	wysoki
	Zawartość składnika w suchej masie
N (%)	< 1,70	1,80-1,99	2,00-2,60	> 2,60
Dawka N (kg/ha)	100-150	80-100	50-80	0-50
P (%)	–	< 0,15	0,15-0,26	> 0,26
Dawka P2O5 (kg/ha)		60-100	0	0
K (%)	< 0,50	0,50-0,99	1,00-1,70	> 1,70
Dawka K2O (kg/ha)	140-200	100-150	80-120	0
Mg (%)	< 0,12	0,12-0,17	0,18-0,30	> 0,30
Dawka MgO (kg/ha)	100-120	60-120	0	0
Bor B w ppm s.s	<10	10-20	20-50	>50

 

Źródło: Materiał opracowany przez Dr Tomasza Krupę, na potrzeby katalogu sadowniczego ’ 22.