Metody właściwego wyznaczania terminu zbioru
Na zdolność przechowalniczą jabłek niebagatelny wpływ ma optymalny termin zbioru. Zbyt wczesny zbiór owoców – jabłek, czy gruszek powoduje problemy z jakością owoców oraz duże straty spowodowane zbyt małym rozmiarem owoców. Owoce zebrane zbyt późno są zwykle w bardzo zaawansowanej fazie dojrzewania a nawet mogą być przejrzałe.
Aby określić optymalny termin zbioru należy samemu dokonywać regularnie pomiarów dojrzałości owoców. Podstawowymi parametrami na podstawie których można wnioskować o dojrzałości owoców są: wielkość owoców, powierzchnia rumieńca, barwa podstawowa skórki, łatwość odrywania szypułki od któtkopędów oraz datę kalendarzową. Niestety parametry te są obarczone możliwością wystąpienia błędów. Często zdarza się, że czekamy aż na jabłkach pojawi się ładny rumieniec i przeciągamy zbiór podczas gdy jabłka przejrzewają. Jedną z bardziej zaawansowanych metod oceny dojrzałości lecz ciągle niedostępną dla większości sadowników jest pomiar stężenia etylenu w komorach nasiennych. Do stosunkowo łatwych metod w przeprowadzeniu są: pomiary zawartości ekstraktu, jędrność miąższu owoców oraz stopień rozkładu skrobi.
Używając penetrometru (jędrnościomierza) oraz refraktometru, każdy sadownik jest w stanie oszacować twardość i zawartość cukru w owocach. Przy pomiarze jędrności owoców należy pamiętać, że trzpień musi mieć średnicę ok. 11 mm i należy go wbić od zielonej części owocu. Natomiast w przypadku gruszy stosujemy trzpień o średnicy 8 mmi wybieramy tę stronę, na którą zagina się owoc. Sprawdzenie twardości tylko dwóch-trzech owoców daje mniej więcej pojęcie, ale daleko mu do godnego zaufania wyniku. Radzimy sprawdzić twardość co najmniej 10 owoców. Z każdego owocu trzeba też wyciąć kawałek miąższu i wycisnąć z niego sok. Z takiej mieszanki pobiera się kilka kropel jako próbkę soku do oznaczenia zawartości cukru.
Najprostszą metodą o której już wspomnieliśmy jest oznaczenie zawartość skrobi w owocach. Owoc trzeba najpierw rozkroić ostrym nożem na pół w taki sposób, by rozciąć też gniazdo nasienne. Tak przygotowaną połówkę jabłka spryskujemy płynem Lugola (roztworem jodu) i czekamy 2 minuty. Płyn można zakupić w aptekach. Jeśli miąższ pozostaje czarny, w owocu nie ma jeszcze cukrów prostych i oznaczamy go liczbą 1, co można zinterpretować jako owoc niedojrzały. Jeśli miąższ jest biały, oznacza to że część skrobi zamieniła się już w cukry proste. Im więcej białego zabarwienia, tym większa zawartość cukrów prostych. Jabłka przejrzałe nie wybarwiają się w ogóle. W praktyce do oznaczenia zawartości skrobi używa się poglądowych rycin.
Ocena stopnia dojrzałości na podstawie pojedynczej metody często jest błędna. Dlatego najkorzystniej jest wykonać kilka pomiarów dla danej odmiany wszystkimi z ww. metod. Pomaga to uniknąć błędów i późniejszych rozczarowań oraz stwarza możliwość zaplanowanie i przeprowadzenie zbioru w najbardziej optymalnym terminie. Pomocne są pod tym względem opracowane dla każdej odmiany tabele zawierające przedziały graniczne dla każdego z ww. parametrów.
Przy posiadaniu powyższych danych dla poszczególnych odmian można obliczyć Indeks Streifa. Czyli jedną wartość składającą się z wykorzystania otrzymanych wcześniej danych. Wartości indeksu Strefia maleją wraz z postępującą dojrzałością owoców, dlatego jest dobrym prognostykiem dla wyznaczenia optymalnego terminu zbioru z kilkudniowym wyprzedzeniem. Jednak do tego konieczna jest odpowiednia ilość danych mówiąca o szybkości przemian w owocach.
Oblicza się go w następujący sposób:
IS= Jędrność kG/Zawartość ekstraktu * wartość próby skrobiowej
Z tej metody powinny korzystać wszystkie gospodarstwa, które planują kierować owoce do długiego przechowywania w komorach ULO i KA. Dzięki wykorzystaniu wszystkich składowych potrzebnych do wyznaczenia optymalnego terminu zbioru metoda ta okazuje się być tą najmniej zawodną względem pojedynczych, które zostały wymienione powyżej.
WAŻNE
Informacji o aktualnej sytuacji związanej z wyznaczaniem terminu zbioru poszczególnych odmian szukajcie w zakładce „Aktualności” lub pod bezpośrednim linkiem tutaj ->
