W nowoczesnym sadownictwie wykorzystywanych jest wiele substancji pochodzenia naturalnego. Pokaźną grupę tych substancji stanowią regulatory wzrostu do których zaliczane są m.in. dobrze znane dobrze gibereliny.
Nauka obecnie znana blisko 100 różnych związków giberelin. Niestety tylko kilka z nich są to substancje biologicznie aktywne m. in. GA3, GA4, GA7. Na rynku dostępne są właściwie wyłącznie produkty giberelinowe zawierające w swoim składzie GA4+7. Są one stosowane już od wielu lat na całym świecie, głównie w celu poprawy plonowania i jakości owoców. W Polsce sadownicy legalnie mogli używać tych preparatów dopiero od 2010 roku, początkowo tylko w uprawie jabłoni. Od 2016 tak jak zresztą w krajach zachodnich z powodzeniem stosowane mogą być również w gruszach.
Produkty giberelinowe jako regulatory wzrostu wpływają w istotny sposób na fizjologię drzew owocowych. Większość produktów tak jak już to było wspomniane to mieszanina GA4+7. Przy czym tylko GA4 jest składnikiem, który odpowiada za pozytywne działanie preparatów. Natomiast GA7 jest gibereliną tzw. balastową, która niestety ma negatywny wpływ na formowanie pąków kwiatowych na przyszły rok. Niestety koszty technologii produkcji tych substancji nie pozwalają jeszcze na uzyskanie w 100% czystej GA4. W związku z tym na rynku spotkamy się z różną koncentracją GA4+7. Jednym z najczystszych pod względem składu okazuje się produkt Novagib 010SL zawierający 95% GA4 i maksymalnie do 5% GA7. Co czyni ten produkt najbardziej przydatnym i najefektywniejszym.
Wśród zastosowań produktów giberelinowych można wyróżnić:
a) Wzmocnienia liści
W przypadku gdy liście rozetowe na jabłoniach są bardzo małe, dobry efekt daje 1 lub 2 zabiegi GA4/7 w dawce 0,25 l/ha (różowy pąka lub na początku kwitnienia). Podana dawka jest również standardowa dla wspomagania lepszego zawiązywania w młodych kwaterach grusz.
b) Poprawa zawiązywania na jabłoniach
Sady, które w ubiegłym sezonie silnie owocowały wymagają intensywnego dokarmiania dolistnego przed kwitnieniem.
Grupa ‘Jonagolda’: przy słabym kwitnieniu, pierwszy oprysk wzmacniający wiązanie owoców wykonać, gdy kwiaty królewskie w pełni się rozwiną (0,5 litra GA4+7 na ha). Oprysk powtórzyć w przypadku bardzo słabego kwitnienia.
Pozostałe odmiany: pierwszy zabieg w fazie późnego różowego pąka, gdy pierwsze kwiaty królewskie zaczynają się rozwijać. Zastosowanie mieszaniny GA4+7 w początkowym okresie kwitnienia, wpływa na wydłużenie żywotności komórki jajowej, przez co zwiększa szanse na zapłodnienie.
c) Przeciwdziałanie ogołoceniom pędów
Drzewka zaraz po posadzeniu muszą w pierwszej kolejności odbudować system korzeniowy, ażeby przywrócić jego funkcje. Jednak często zanim korzenie zregenerują drzewo zapasem soków zlokalizowanych w tkankach rozpoczyna rozwój. Pojawiają się pierwsze liście rozetowe I jednocześnie pąki kwiatowe zaczynają rozkwitać. W wyniku transpiracji kwiaty tracą dużo wilgoci i konkurują z młodymi liśćmi, co w efekcie prowadzi do ich opadania. W tych miejscach dochodzi do ogołocenia pędów. Zabiegi GA4+7 mogą poprawić masę liści poprzez stymulowanie ich wzrostu. Pierwszy zabieg powinien być wykonany, gdy pojawią się pierwsze małe liście. Kolejne na początku kwitnienia i w pełni kwitnienia. Zaleca się 1-3 zabiegi w dawkach 0,25 l/ha.
d) Ograniczanie ordzawień jabłek
Do poprawienia jakości owoców tj. redukcji ich ordzawień, szczególnie na jabłoniach odmiany ‘Golden Delicious’, ‘Sampion’, ‘Elstar’, ‘Pinova” czy ‘Elise” można stosować gibereliny GA4+7. Występowanie ordzawień ma miejsce we wczesnych fazach rozwoju zawiązków, w trakcie intensywnych podziałów komórkowych. Okresem krytycznym jest czas od fazy kwitnienia do około 4-6 tygodni po kwitnieniu. Szczególnie 10-20 dni po pełni kwitnienia ryzyko ordzawienia jest wysokie, zwłaszcza gdy po okresie chłodów nagle i gwałtownie wzrasta temperatura do kilkunastu stopni. Wówczas zastosowanie GA4+7 ma sens ponieważ powoduje zwiększenie elastyczność skórki owoców przez bardziej regularną budowę komórek epidermy. Pierwszy zabieg należy wykonać nie wcześniej, niż w fazie opadania płatków kwiatowych. Zalecane jest 0,5 l/ha GA4+7, jeśli prognozujemy, że temperatura ma znacznie wzrosnąć. Oprysk przeprowadza się zwykle pierwszego ciepłego dnia.
e) Stosowanie giberelin w uprawie gruszy
Gibereliny w uprawie grusz mogą być stosowane podobnie jak w przypadku jabłoni dla wzmocnienia i poprawy rozwoju liści rozetowych, co w późniejszym okresie przekłada się na wielkość I jakość plonu. Jeśli rozety są w słabej kondycji należy wykonać oprysk 0,25 litra/ha GA4+7 (1% substancji aktywnej). Oprysk ten wzmocni je w rozwoju. Intensywnie rozbudowane rozety liściowe nie wymagają opryskiwania gibereliną.
Dodatkowo gibereliny mają wpływ na powstawanie owoców partenokarpicznych w przypadku grusz. Jest to szczególnie ważne w przypadku słabych i niesprzyjających warunków do zapylenia i zawiązania owoców. Wówczas na początku kwitnienia i pod koniec kwitnienia zaleca się zastosowanie GA4+7 w dawce 0,6 l/ha np. Novagib 010SL.
Uwagi do stosowania produktów GA4+7
Skuteczność zastosowania Giberelin jest silnie zależna od panujących warunków. Należy zatem pamiętać o kilku ważnych aspektach:
- Najistotniejszą kwestią dotyczącą stosowania giberelin jest temperatura, która po zabiegu musi przekraczać 16⁰C. Zabieg można wykonać przy niższej temperaturze, pod warunkiem, że wzrośnie ona w ciągu dnia.
- Ważna jest też wilgotność powietrza, która powinna wynosić przynajmniej 50%. W przeciwnym razie nie będzie warunków do wchłaniania substancji czynnej.
- Preparaty zawierające GA4+7 można mieszać z większością fungicydów i nawozów dolistnych. Wyjątek stanowią nawozy wywołujące alkaliczny odczyn cieczy roboczej oraz bor.
- GA4+7 nie należy mieszać z preparatami których substancją aktywną jest proheksadion wapnia np. Regalis lub Kudos, ponieważ są to dwie antagonistycznie działające substancje. Proheksadion wapnia wpływa na zahamowanie powstawania giberelin przez co zahamowany jest przyrost pędów na długość.
- Zaleca się zachowanie trzydniowej przerwy pomiędzy zabiegami produktami Regalis / Kudos a produktami giberelinowymi np. Novagib 010 SL.
- Zabiegi dużymi dawkami GA4+7, w granicy 1 l/ha mogą powodować silniejszy wzrost drzew (wskazane przy drzewach słabo rosnących w celu pobudzenia ich wzrostu) oraz osłabić formowanie pąków kwiatowych na kolejny sezon.
Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie.
Sporządzane przez nas zalecenia opierają się na aktualnym stanie naszej wiedzy. Jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za ich zastosowanie oraz wynikłe z tego konsekwencje. Decyzję o wykonaniu zabiegów agrotechnicznych lub ochrony roślin podejmujecie Państwo na własną odpowiedzialność, biorąc pod uwagę lokalne uwarunkowania występujące w Państwa gospodarstwie.
UWAGA: Niektóre z w/w zaleceń dotyczą ogólnego problemu ochrony w Europie. Niektóre produkty wymienione w tekście nie są dozwolone we wszystkich krajach. Przed ich zastosowaniem należy zapoznać się z zasadami obowiązującymi w danym kraju
